Marit Smeets
Het klinkt als ‘science fiction’, lasers als wapen, maar het begint snel werkelijkheid te worden. Het Nederlands Lucht en Ruimtevaartcentrum (NLR) onderzoekt nu ook hoe je met lasers drones uit de lucht kunt schieten.
Drones kunnen gevaarlijke apparaten zijn als ze worden gebruikt door mensen met verkeerde bedoelingen. Zo werd afgelopen augustus een aanslag met een drone gepleegd op de Venezolaanse president. Nederlandse veiligheidsdiensten zijn om deze reden de afgelopen jaren bezig geweest om methodes te ontwikkelen om drones uit te kunnen schakelen.
Verschillende systemen bestaan al. Zo is er de Delftse DroneCatcher, een drone die een gevaarlijke drone kan vangen met een net en deze naar een veilige plek kan slepen om hem daar te laten vallen. Daarnaast is er de DroneDefender die het besturen van de drone onmogelijk maakt door storende radiogolven uit te zenden. Ook doet de politie tests met roofvogels om drones te kunnen vangen.
NLR wil daar een optie aan toevoegen en doet nu tests met lasers om drones uit te schakelen. Hiervoor gebruiken ze een high-energy laser. Dat is op zich geen nieuwe techniek, al sinds de laser bestaat wordt gezocht naar militaire toepassingen en in verschillende landen worden die al ontwikkeld. De Verenigde Staten hebben bijvoorbeeld al enkele jaren een schip met een krachtige gevechtslaser (30 kW). In Nederland gaat TNO een krachtige laser ontwikkelen die door de marine kan worden gebruikt en gaat NLR nu in opdracht van de ministeries van defensie en veiligheid & justitie onderzoek doen naar effectief en veilig gebruik van lasers. Hierbij hoort ook het uitschakelen van drones in ons luchtruim.
De onderzoekers van NLR hebben een oude windturbine tunnel omgebouwd tot een lab om een aangekochte relatief laag-vermogen solid state laser (1kW) te testen. Over praktische toepassingen van deze bestaande technologie zijn nog veel vragen.
Met een proefopstelling valideert NLR rekenmodellen die de impact van de laser voorspellen. Hiermee hoopt het allerlei vragen te beantwoorden. Hoe lang het duurt het bijvoorbeeld om gaten te branden in verschillende materialen? Welke laser is nodig voor welke toepassing? ‘Als je bijvoorbeeld een drone wilt neerhalen is het niet handig als de laser een minuut moet stralen, dan is de drone alweer weggevlogen of heeft hij zijn doel al bereikt,’ vertelt Joris Stronkman, hoofd van de afdeling Defence Operations van NLR. Ook wil NLR het effect van verschillende weersomstandigheden testen. Wind zorgt bijvoorbeeld voor een minder coherente straal en regen zorgt voor weerkaatsing: een minder krachtige straal dus.
Daarnaast is veiligheid natuurlijk een factor van belang. NLR wil ook uitzoeken of en hoe de laser weerkaatst en zo omstanders zou kunnen raken. ’Het is heel mooi als de laser een drone uit de lucht kan schieten maar als het in het proces ook onschuldige omstanders raakt is het natuurlijk geen goede oplossing,’ zegt Stronkman. Op basis van de bevindingen van NLR kunnen beide ministeries beslissen of en hoe het lasers ook daadwerkelijk wil gaan inzetten tegen drones.
Op 20 september demonstreerde NLR aan de verzamelde pers in Amsterdam hoe de laser een kleine drone uit de lucht schiet. De laser zelf is niet richtbaar, dus de drone moet naar de vuurzone van de laser vliegen. Wanneer de drone op de juiste plek in de lucht hangt wordt de laser afgevuurd. Het is in één keer raak, de rotor van de drone wordt geraakt en hij stort naar beneden. Niet elke test verliep meteen succesvol. Stronkman: ’Als niet de rotor of elektronica wordt geraakt maar een niet-vitaal deel, moet de laser langer stralen voordat de drone wordt uitgeschakeld.’ Een oplossing kan zijn om een sterkere laser te gebruiken of om techniek te ontwikkelen die automatisch op zwakke punten van de drone richten. Stronkman verwacht niet dat de lasers snel gebruikt gaan worden. Er moet nog veel onderzoek worden gedaan. Zo is het natuurlijk ook nog de vraag hoe veilig zo’n neerstortende drone is.
