Tata Steel
Werknemers van het interne ingenieursbureau van Tata Steel in IJmuiden houden zich niet alleen bezig met theorie, maar vooral met de praktijk. Het immense terrein met hoogovens en fabrieken vormt hun ‘speeltuin’.
In het beeld van Tata Steel aan de Noordzeekust bij IJmuiden domineren de hoge torens van hoogovens 6 en 7. Maar in talrijke fabrieken gebeurt er veel meer op dit immense terrein. Vooraan in het complete proces van ijzerertsverwerking tot het maken van staalproducten staan de fabrieken waar uit metallurgische kolen door verhitting cokes wordt gemaakt, en uit ijzerertspellets en sinter worden geproduceerd. In de hoogovens wordt ijzererts met behulp van cokes omgezet in vloeibaar ruwijzer. Vervolgens wordt in de staalfabriek van ruwijzer staal gemaakt door onttrekking van koolstof en het toevoegen van legeringen. De plakken staal die daar uitkomen worden tot rollen gewalst in warmbandwalserijen. Daarna volgt de verwerking tot producten voor de klant: stalen strips worden koudgewalst, gebeitst, verzinkt of geverfd, allemaal in verschillende fabrieken.
Paul Benders en Guus Sypkens van Projects and Technical Consultancy (PTC), het interne ingenieursbureau van Tata Steel in IJmuiden, beschouwen dit gebied met hoogovens en fabrieken als hun ‘speeltuin’. ‘Wij hebben niet alleen een kantoorbaan, maar zijn ook in het veld bezig. We komen over het hele terrein’, zegt Sypkens. ‘Vaak zijn we met de lange termijn bezig, maar geregeld ook moeten we snel handelen als zich storingen voordoen.’
Benders (30) en Sypkens (31) werken tweeënhalf respectievelijk één jaar voor PTC. Ze hebben allebei geologie gestudeerd. Benders: ‘voordat ik bij Tata kwam werken had ik geen idee van de omvang van het bedrijf en van wat er allemaal voor nodig is om staal te maken. Mijn eerste gevoel was dan ook: ‘wat kan ik met mijn geologische achtergrond daaraan bijdragen?’ Totdat ik bekend raakte met vuurvast, de beschermende binnenbekleding van installaties, noodzakelijk in vele hogetemperatuurprocessen, zo ook in de staalindustrie. Zeker toen ik hier net kwam werken heb ik me verbaasd over deze wereld waar ik geen weet van had en over de grootschalige industrie die daarvoor nodig is. Voor iemand met een beetje hart voor techniek kijk je hier je ogen uit.’ Sypkens: ‘Via Paul ben ik bij Tata Steel terechtgekomen. Ik kende hem van mijn studie en hij liet mij weten dat PTC mensen zocht. Vijf dagen per week achter een computer heeft mij nooit getrokken. De mix van praktijk en theorie die PTC biedt heeft voor mij de keus gemakkelijk gemaakt om bij Tata Steel te gaan werken.’
PTC begeleidt vaak langjarige projecten voor vernieuwing, renovatie en onderhoud van fabrieken en installaties. ‘Aannemers voeren het werk uit, zij vormen de ‘handjes’, en wij zorgen voor de voorbereiding, de aansturing van hun werk en voor de juiste uitvoering’, aldus Benders.
PTC is de afgelopen jaren flink gegroeid vanwege de uitvoering van de Strategic Asset Roadmap (STAR). Dit is een investeringsprogramma van Tata Steel van enkele honderden miljoenen euro’s om de installaties in IJmuiden te upgraden, zodat hogere en complexere kwaliteiten staal kunnen worden gemaakt. Vaak betreft het dan sterkere staalsoorten die dunnere en lichtere producten mogelijk maken. Dat is vooral van belang voor de auto-industrie in de zoektocht naar meer energie-efficiëntie.
Het interne ingenieursbureau telt nu zo’n 300 medewerkers, voor het merendeel ingenieurs. Er zijn afdelingen voor werktuigbouw, elektrotechniek, instrumentatie en civiel. Ook zijn er secties voor project- en constructiemanagement. De groei van de afgelopen jaren, gepaard gaande met de zoektocht naar personele versterkingen, zal voorlopig gewoon doorgaan.
In het kader van STAR heeft PTC bijvoorbeeld de afgelopen twee jaar gewerkt aan het opknappen van een van de drie dompelverzinklijnen in IJmuiden (de andere twee volgen de komende jaren). Een opknapbeurt was nodig om de nieuwste soorten verzinkt staal te kunnen maken waar de auto-industrie om vraagt.
Zo’n lijn bestaat in principe uit een gloeioven met een vloeibaar zinkbad. Hier worden de rollen staal eerst afgerold. Dan gaan ze door de oven heen en doorlopen ze een temperatuurtraject, zodat de juiste kristallisatie van het metaaloppervlak plaatsvindt. Vervolgens gaat de strip door het zinkbad.
Het project bestond uit vele delen, waaronder aanpassing van de ovencapaciteit en plaatsing van nieuwe luchtmessen. ‘Er zijn nu producten mogelijk die eerst niet te maken waren’, zegt Benders. ‘Hiermee zitten we weer in de top van de Europese staalindustrie.’
Bij PTC is een omvangrijk project in voorbereiding ter vernieuwing van hoogoven 6. Het gaat om een complex en uitdagend project waarin alle disciplines binnen PTC samenwerken. Dat vraagt om een perfecte afstemming. Vuurvast, de afdeling waar Benders en Sypkens werken, bereidt de vervanging voor van de versleten vuurvaste bekleding aan de binnenkant door een compleet nieuwe. De temperatuur in een hoogoven bereikt tijdens de productie lokale waarden tot zo’n 2.500 °C, maar aan de wanden is het ‘koeler’ met temperaturen rond de 1.500 °C. Bij die temperaturen slijt de vuurvaste bekleding; die wordt als het ware ‘opgebruikt’.
Deze bekleding bestaat uit grote blokken van materialen zoals grafiet, siliciumcarbide of chamotte. Stenen van grafiet bevatten koolstof, waardoor ze goed warmte geleiden. Dat is nodig om de hoogoven te koelen. Siliciumcarbide stenen zijn goed bestand tegen mechanische verwering. De grootste vuurvaste blokken meten 3 x 0,6 x 0,55 m. De tolerantie op de blokken is slechts plus of min 0,5 mm. ‘Het plaatsen van de stenen is precisiewerk’, aldus Sypkens. ‘Er zijn in de wereld slechts enkele bedrijven die dit kunnen’.
Bij de voorbereiding van dit project zijn nu zo’n twintig man betrokken. Dat zullen er de komende jaren steeds meer worden. Bij de uitvoering, als de aannemer aan de slag is, zullen dat er honderden zijn.
Benders en Sypkens zijn net terug uit Wales, waar Tata Steel ook actief is. Ze hebben daar kennis genomen van de in uitvoering zijnde vernieuwing van een hoogoven. Benders: ‘je ziet daar met eigen ogen hoe groot zo’n project is en je stuit op problemen die je in de voorbereiding gemakkelijk over het hoofd ziet.’
Werken bij PTC betekent ook actief zijn op verschillende snelheden. Afgelopen zomer bijvoorbeeld moest PTC à la minute inspringen bij een onvoorziene schade aan de zinkpot van een dompelverzinklijn. Deze moest opnieuw worden bekleed met vuurvast materiaal, maar levering van dergelijk materiaal duurt vaak maanden. Dat was onacceptabel, de lijn moest zo snel mogelijk weer in bedrijf. Samen met de leverancier is gezocht naar een alternatief materiaal dat wel meteen kon worden geleverd maar niet zou inboeten op kwaliteit. Daarvoor heeft PTC het ontwerp geheel herzien en aangepast.
Tata Steel in IJmuiden is een geïntegreerd staalbedrijf. Alle stappen in het proces van staal maken worden hier uitgevoerd. Het is de ‘speeltuin’ van Benders en Sypkens ten voeten uit.
