Teake Zuidema
Het US Army Corps of Engineers begroot een kustbarrière die het gebied rondom Houston en Galveston beschermt tegen een stormvloed op $ 32 miljard. Maar wat te doen wanneer het water weer uit de lucht komt?
Piet Dircke, Arcadis’ mondiale oplosser van waterproblemen, is zonder meer enthousiast over de enorme stormvloedkering die nodig is in de vaargeul naar de haven van Houston. Die kering is gepland in de Bolivar Road, een 3 km breed zeegat tussen de Golf van Mexico en de Galveston Bay. Daar moet een 400 m brede afsluitbare navigational gate komen waardoor de allergrootste schepen de petrochemische installaties van Houston kunnen bereiken. Aan weerszijden moet de Bolivar Road dan worden afgesloten met een environmental gate die zoveel mogelijk de natuurlijke in- en uitstroom in stand moet houden.
Dircke denkt aan Nederlandse voorbeelden: ‘Je zou Bolivar Road kunnen afsluiten met een combinatie van een Maeslantkering en een Oosterscheldekering.’ Arcadis lanceerde al eens zo’n ontwerp – een combinatie van floating sector gates met vertical lifting gates – voor de Verrazzano Narrows bij New York. Dircke erkent dat dit technisch een enorme uitdaging wordt. ‘Bij de Maeslantkering liggen de floating sector gates stevig in een droogdok op het vasteland. In de Bolivar Road liggen ze een paar kilometer van de kust af en daar moet je dus een andere oplossing vinden.’
Het tweede probleem is dat de krachten van wind en water in de Nieuwe Waterweg in het niet vallen vergeleken met die welke wind en water kunnen loslaten tussen de Golf van Mexico en de Galveston Bay. Sinds 2010 is de Texaanse kust geteisterd door twaalf orkanen. Dircke: ‘Die twee floating sector gates van de Maeslantkering zijn wiebelende en rammelende armen die over het water naar elkaar toe kruipen en dan heel voorzichtig naar de bodem zakken.’ Het wordt een enorme uitdaging zulke gates te ontwerpen die veel hogere golven en veel sterkere stromingen kunnen doorstaan.
Het Army Corps of Engineers speelt nu met het idee, niet één grote, maar twee kleinere beweegbare stormvloedkeringen naast elkaar aan te leggen die ieder doorgang verlenen in de vorm van eenrichtingsverkeer. Wanneer zo’n stormvloedkering in de Bolivar Road technisch onhaalbaar is of veel te duur wordt, dan zal het US Army Corps of Engineers een alternatief moeten vinden voor het hele Coastal Spine plan – kosten $ 32 miljard dollar – dat het in oktober 2018 publiceerde. Dit plan voor een Coastal Spine is in 2008 ontsproten aan het brein van Bill Merrell, professor Marine Sciences aan de Texas A&M University in Galveston.
85 Texanen kwamen om het leven en er ontstond een schade van $ 30 miljard toen Galveston Island, Bolivar Peninsula en Houston in 2008 werden getroffen door de vloedgolf en de windstoten van 200 km/h van orkaan Ike. ‘Als Ike iets zuidelijker was geland’, zegt Bill Merrell, ‘dan zou nog veel meer water uit de Golf van Mexico in de Galveston Bay en door de vaargeul naar Houston zijn gedreven. Dan waren er duizenden doden gevallen en was de schade meer dan $ 100 miljard geweest.’ Toen Merrell in 2008 al dit in zich opnam had hij één overheersende gedachte: ‘Nederlanders zouden zoiets niet pikken.’
Merrell bedacht een plan om volgens de principes van de deltawerken – kustverkorting, kustversterking met dijken en kunstmatige duinen – de kust van Texas te beschermen tegen de volgende stormvloed. Hij droomde van een 110 km lange, 5,25 m hoge ‘coastal barrier’ die de kusten van zowel Galveston Island als de Bolivar Peninsula zou beschermen. Hij dacht daarbij aan een combinatie van duinen en harde dijken, afgedekt met zand. Het gat tussen Galveston Island en de Bolivar Peninsula – Bolivar Road – moest worden afgesloten met een stormvloedkering om te voorkomen dat een vloedgolf Houston zou bereiken.
Merrell bedacht ook een vlotte naam, de Ike Dike. ‘Nadat ik het plan had bedacht, ben ik onmiddellijk naar Nederland afgereisd om partners te vinden.’ Merrell brainstormde met onder andere medewerkers van Royal HaskoningDHV, Iv-infra en Arcadis en legde de basis voor samenwerking met de TU Delft. In 2015 publiceerde die laatste een rapport – Delft Delta Design – waarin onderzoekers en studenten van Delft, Texas A&M en Rice University in Houston een hele serie concepten en ontwerpen presenteerden voor het invullen van de Ike Dike of de Coastal Spine. Zo onderzocht ingenieur Marjolein van Breukelen de mogelijkheid om Bolivar Road af te sluiten met een serie opblaasbare balgstuwen van rubber zoals die van Ramspol.
Het plan dat het US Army Corps of Engineers in oktober 2018 samen met de machtige Texas Land Office presenteerde, bespreekt een hele serie middelen – dijken, duinen, betonnen muren, stormvloedkeringen, pompstations, zandsuppletie, kunstmatige duinen, oesterbanken en eco-restauratie – die samen de Coastal Barrier kunnen vormen. Merrell noemt het een Ike Dike met toevoegingen. De grootste schok zat, ook voor Merrell, in het prijskaartje van $ 32 miljard. Alleen al de ‘Big Gate’ voor het afsluiten van de vaargeul door Bolivar Road is begroot op maximaal $ 6,3 miljard.
Bas Jonkman, professor Integral Hydraulic Engineering aan de TU Delft, noemt het plan nog erg schetsmatig. ‘Je kunt er nog alle kanten mee op’, zegt Jonkman die nog steeds nauw samenwerkt met Merrell. ‘Er zijn nog geen keuzes gemaakt over hoe de stormvloedkering in Bolivar Road eruit moet zien, waar de dijk langs de kust van Galveston Island en Bolivar Peninsula moet liggen, waar de pompstations moeten komen en ga zo maar door. Het is daarom ook moeilijk iets te zeggen over de milieu-impact van een kering in de Bolivar Road, omdat niet duidelijk is hoeveel water de gates tegen zullen houden.’
Gebrek aan details is geen beletsel voor Matt Rota, woordvoerder van de milieugroep Gulf Restauration Network, om het plan van het corps af te doen als een Boondoggle, een gigantische verspilling van tijd en geld. Rota: ‘Een stormvloedkering zal altijd de natuurlijke in- en uitstroom van water in de Galveston Bay belemmeren en dat zal zeer nadelig zijn voor het ecosysteem. Rota acht het onwaarschijnlijk dat de federale overheid het project zal financieren. ‘Als het al lukt, dan zal de coastal spine het gebied op zijn vroegst in 2035 een zekere bescherming hebben’, zegt Rota. ‘Dat is veel te laat. We moeten nu beginnen projecten die veel sneller helpen: het herstel van oesterbanken en wetlands, het verhogen van gebouwen en het uitkopen van mensen die huizen hebben in de meest kwetsbare gebieden.’
Coastal spine of niet, in augustus 2017 bleek het gevaar voor Houston van een heel andere kant te komen. Uit de lucht. Nadat Harvey als een categorie vier aan land was gekomen, parkeerde de orkaan zich vier dagen lang als een tropische storm boven de kust en dumpte in die tijd een meter regen op Houston. Rivieren, drainagekanalen en opslagreservoirs konden al dat water niet aan waardoor 205.000 woningen onder water kwamen te staan. Opvallend was dat driekwart van de verzopen huizen buiten de officiële flood zones (kans op overstroming: 1 % per jaar) lag, waardoor de eigenaren vaak niet verzekerd waren tegen waterschade.
Het is duidelijk dat een Coastal Spine of een Ike Dike geen enkel soelaas kan bieden bij zo’n neerslag van apocalyptische proporties. Inwoners en bestuurders van Houston maken zich nu terecht druk over twee mogelijke waterrampen: een stormvloed zoals Ike vanuit de Golf van Mexico of een moessonachtige stortbui zoals Harvey vanuit de lucht. Het vooruitzicht is nog dramatischer, want de klimaatmodellen voorspellen voor de kust van Texas zowel krachtiger orkanen als meer neerslag.
Is het mogelijk dat de kust van Texas nu getroffen kan worden door een orkaan die tegelijkertijd een vloedgolf en een enorme hoeveelheid regen veroorzaakt? Merrell noemt dat scenario onwaarschijnlijk: ‘De stormvloed arriveert gelijk met een orkaan. Neerslag verzamelt zich eerst in rivieren en reservoirs en komt dan drie of vier dagen later.’
Dircke, die in Houston ook betrokken is bij de post-Harvey-plannen, sluit echter zo’n tweeklapper niet uit. Hij zegt: ‘Ons grootste probleem is dat we plannen maken voor de toekomst, maar daarbij kijken naar de stormen van het verleden. Wie zegt mij dat een volgende storm niet een combinatie is van Ike en Harvey. Dan kan er een situatie ontstaan waarbij op het land veel regen valt terwijl een stormvloed tegelijkertijd de afvoercapaciteit van de vaargeul en de drainagekanalen beperkt.’
Merrell weet dat het niet gemakkelijk zal zijn de Texanen ervan te overtuigen dat de Coastal Spine noodzakelijk is. ‘Texanen zijn geen Nederlanders. We zijn gewend risico’s te lopen. Het beleid is hier altijd geweest om ons tegen een ramp te beschermen met een verzekeringspolis. Maar de Nationale Overstromingsverzekering is failliet en we kunnen niet bezig blijven steeds maar weer nieuwe scholen en wegen te bouwen wanneer we getroffen worden door een orkaan.’
