Rijkert Knoppers
De onlangs uitgezonden televisiedocumentaire over de klassieke wielerwedstrijd Parijs-Roubaix bevatte prachtige beelden, die lieten zien hoe programmamaker Wilfried de Jong zich met een racefiets over het van kasseien voorziene traject worstelde.
Later bleek dat de betreffende luchtopnamen tot stand waren gekomen met behulp van een onbemand vliegend platform, uitgerust met een vanaf de grond bediende camera. Een vergelijkbaar vliegend platform was ook te zien bij de International Civil Unmanned Aircraft System Event, op 12 april op de High Tech Campus te Eindhoven.
Deze OctoCopter van in totaal 5,5 kilogram is uitgerust met acht elektrisch aangedreven propellers. Twee oplaadbare batterijen leveren de benodigde elektriciteit. ‘Deze machine bevat drie gyroscopen die de stabilisatie regelen’, vertelt fotograaf Paul Raats van PRP Press Agency uit Eindhoven. ‘We kunnen de OctoCopter besturen met behulp van gps software. Met het commando ‘position hold’ blijft de OctoCopter keurig boven een bepaalde locatie hangen.’ Dit zogeheten unmanned aircraft system (UAS) is onder meer gebruikt bij trainingen van voetbalvereniging PSV, bij de Tour de France en sinds enkele maanden zet ook persbureau ANP het vliegende platform in voor opnames uit de lucht.
Het gebruik van UAS heeft volgens Gerald Poppinga van het Nationaal Lucht- en Ruimtevaart Laboratorium (NLR) een lange geschiedenis: ‘Een van de eerste toepassingen dateert uit 1849, toen Oostenrijkse soldaten onbemande luchtballonnen met explosieven gebruikten voor de verovering van Venetië’, aldus Poppinga. ‘In 1916 volgde bijvoorbeeld de lancering van een op afstand bestudeerd watervliegtuig. Sinds 2004 is de stand van technologie dusdanig dat er overal ter wereld steeds meer onbemande mini-vliegtuigjes in gebruik komen.’
Binnen de groep van de kleine onbemande vliegtuigen tot maximaal 25 kg, de zogeheten mini- en micro-UAS, zijn er volgens Poppinga verschillende soorten systemen te onderscheiden, zoals tunnelschroefturbines, kleine helikopters, robotvliegtuigen met een vaste of een roterende vleugel en de ornithopters met een fladderende vleugel. Poppinga voorziet een grote rol voor dit soort kleine vliegtuigjes in de toekomst, maar wijst er wel op dat binnen deze categorie nog de nodige uitdagingen liggen, zoals de gebruiksvriendelijkheid, de soms lange voorbereidingstijd en de beperkte accucapaciteit.
Parachute
Een recent in ons land geïntroduceerd UAS-systeem is de Orbiter van het in Eindhoven gevestigde Albatros UAS. ‘Het vliegtuig is tien jaar geleden in Israël ontwikkeld’, vertelt Joop Wenstedt, managing director bij Albatros UAS. ‘Een groot voordeel is dat dit vliegtuig elektrisch en dus geluidloos vliegt. Een ander belangrijk punt is dat er een parachute aanwezig is, wat maakt dat de Orbiter in noodgevallen een veilige landing kan maken.’ Het lanceren van het toestel gebeurt met behulp van een 3,5 meter lange lanceerinrichting. Op het moment van het verlaten van de glijbaan moet het toestel een versnelling hebben van vijf keer de zwaartekrachtsversnelling. Als dat het geval is gaat automatisch de motor draaien, zo niet dan zweeft het toestel terug naar de grond en maakt een zachte landing op de grond. De Orbiter is uitgerust met twee verschillende sensoren, de daglicht-kleurencamera kan tien keer inzoomen, de verzending van de opnamen gebeurt onmiddellijk. Met behulp van een warmtebeeldcamera is ook ’s nachts te kijken.
Het symposium besteedde ook veel aandacht aan allerlei juridische aspecten rondom het gebruik van robotvliegtuigjes, waarbij met name de privacy aan de orde kwam. Geen overbodige luxe, zo bleek uit een presentatie van jurist Peter Lee. Hij liet een foto zien van filmster Naomi Campbell die een verslavingskliniek verliet. De foto was genomen door een robotvliegtuig, het Engelse sensatieblad the Daily Mirror plaatste de foto op de voorpagina. Na een lange juridische strijd veroordeelde de rechter The Mirror tot het betalen van 3.500 pond vanwege het ongeoorloofd maken van de foto’s. ‘Er is op dit gebied veel onzekerheid, denk ook maar aan Google Street View’, aldus Lee. ‘Dezelfde discussie loopt overigens ten aanzien van bewakingscamera’s, ook daar is de privacy vaak in het geding.’
