Verstromen loont

Jan van den Berg

Aardgas transporteren is duur. Bij kleine velden loont het niet om dure pijpleidingen aan te leggen.

Het alternatief is verstromen, ofwel ter plekke stroom opwekken. Het Nederlandse bedrijf Smart Energy Solutions (SES) legt zich hier op toe.

 

Eind dit jaar gaat het eerste verstromingsproject van start. Dit gebeurt in het Friese dorp Donkerbroek, waar tussen de 50 en 150 miljoen kubieke meter aardgas te winnen is. ‘Hoeveel het precies is, kunnen we nog niet zeggen’, zegt Anne Visser, mede-directeur en mede-eigenaar van SES. ‘Met de installatie die we voor ogen hebben, kunnen we tussen de 8,9 en 9,5 MW aan elektrisch vermogen opwekken. Hiervoor is jaarlijks achttien tot twintig miljoen kubieke meter gas nodig.’

 

De installatie wordt opgebouwd uit bestaande technologie. Het aardgas moet worden ontdaan van zand en water. Dit is niets nieuws. Ook componenten als de gasmotor en generator zijn min of meer standaard. Het innovatieve zit in de regeltechniek, legt Visser uit.

 

‘De gasmotor moet zo constant mogelijk draaien. De gastoevoer moet daarom ook constant zijn. Met een lange pijpleiding is dat eenvoudig, want de leiding fungeert als buffer. Als je verstroomt, is de afstand tussen de put en de motor erg kort. Er is dus geen buffer. Dit stelt hoge eisen aan de regeling van de gastoevoer naar de motor.’

 

SES beschikt over meerdere concessies voor zowel productie als exploratie. Op ruim twintig kilometer uit de kust van IJmuiden heeft SES afgelopen augustus en september seismologisch onderzoek gedaan. Als dit een gunstig resultaat gegevens oplevert, zal in 2013 een proefboring worden gedaan.

 

Deze locatie, ook bekend als blok Q7/Q10, ligt vlak naast het Prinses Amalia Windpark. Dit is gunstig, want door het verstromen van aardgas op locatie, is de infrastructuur van het windpark doelmatiger te gebruiken. Zo zijn het transformatorstation en de kabel naar het vasteland van het windpark berekend op 120 MW. Deze capaciteit wordt zelden volledig benut, omdat het daarvoor te weinig waait. De gemiddelde benutting bedraagt zestig procent. Doordat het elektrisch vermogen van de generatoren beperkt is ten opzichte van dat van de kabel, kan de verstromingsinstallatie het grootste deel van de tijd op vol vermogen draaien. Als de windmolens zoveel stroom produceren, dat de capaciteit van de kabel wordt bereikt, dan worden de generatoren teruggeschakeld of uitgezet.

 

SES onderzoekt verder de mogelijkheden van het verstromen van gas in Marknesse, zegt Visser. ‘Het is ook mogelijk dat we niet gaan verstromen, maar het gas direct aan een nabijgelegen kassencomplex leveren.’ In Schagen gaat SES in 2012 of 2013 mogelijk een put boren. Dit gas zal niet worden verstroomd, omdat het gasveld vlakbij een transportleiding ligt.

 

De activiteiten van SES passen in het Nederlandse beleid om de gasbel in Slochteren te sparen en zoveel mogelijk kleine reservoirs eerst te benutten. Met de technologie van SES is dit mogelijk met reservoirs vanaf vijftig miljoen kubieke meter. Op land en zee beschikt Nederland over bijna vierhonderd gasreserves, waarvan er 116 nog niet in productie zijn genomen. Deze bevatten 127 miljard kubieke meter gas, ofwel bijna twee keer de jaarlijkse aardgasproductie in Nederland.