Gerald Schut
Soms moet je je niet door de lange termijn laten afleiden, omdat onmiddellijke actie vereist is. Dat klinkt gek: de lange termijn is toch dat ondergeschoven kindje dat structureel te weinig aandacht krijgt? Zonder meer waar. Het is zowel verstandig als fascinerend om meer over de lange termijn na te denken, hoewel Keynes er natuurlijk al op wees dat de enige zekerheid is dat we op de lange termijn allemaal dood zijn. Tegelijk is het ook erg waarschijnlijk, dat de meesten van ons dan achterkleinkinderen zullen hebben.
Om die achterkleinkinderen van dienst te zijn, moeten we nu eens niet aan de lange termijn denken, ben ik de afgelopen weken gaan inzien. In de strijd tegen klimaatverandering stellen we ons doelen voor 2030 en 2050, maar lijken niet te realiseren hoe lek ons huidige systeem is. Het PBL rekende in 2016 uit dat Nederland tot 2050 nog 3.000 Mton CO2 mocht uitstoten om binnen ons koolstofbudget, dat de opwarming tot 2 graden beperkt, te blijven.
Door onze aandacht te richten op de doelen voor 2030 en 2050 zien we niet dat we er intussen in vijf jaar al bijna een derde van die 3.000 Mton doorheen hebben gejaagd. Als het je bankrekening was die zo snel leeg stroomde, zou je in wilde paniek raken. Ik had die koolstofbudgetten nooit gezien met de betrokkenheid en urgentie waarmee je je bankafschriften bekijkt.
Daarin speelt mee dat er veel verschillende cijfers worden gecommuniceerd als koolstofbudget. De bekendste is 420 Gton wereldwijd van het IPPC AR5 (2013) om een fifty-fifty kans te hebben op minder dan 1,5 graad opwarming. Dat budget werd in SR15 (2018) iets verhoogd naar 495 Gton. Dat ondergroef de urgentie van het concept. Bovendien worden andere budgetten genoemd voor bijvoorbeeld een tweederde kans op minder dan 1,75 graden. Voor de argeloze krantenlezer allemaal nogal verwarrend. Terwijl ‘de bankrekening’ onverminderd snel leeg stroomt.
Bouwinnovator Jan Willem van der Groep wees me op de urgentie van koolstofbudgetten in dit interview. Hij ziet het ook als een dwingende reden om onmiddellijk biobased te gaan bouwen. Dan vermijden we namelijk niet alleen de enorme CO2-uitstoot van staal en beton, maar leggen juist CO2 vast in onze huizen. Als we binnen de bankrekening-metafoor blijven is het een bemoedigend idee dat je het saldo ook kunt laten aangroeien.
In 2020 werd er door corona ‘slechts’ 166 Mton afgeschreven van ons nationale 2-graden-budget. Nog 2.100 Mton over. Volgend jaar zitten we op 1.925. Mton. Als we zo doorgaan moeten we in 2030 geen 55 of 60% CO2-reductie bereikt hebben, maar 100%. Omdat onze bankrekening dan leeg is. Laten we in het belang van onze achterkleinkinderen ook eens aan de korte termijn denken!
