Indra Waardenburg
Op donderdag 10 november promoveerde Vincent Fokkema aan de Universiteit Leiden met zijn onderzoek naar de processen voor het maken van dunne films waarbij hij een verbeterde scanning tunneling microscope (STM) ontwikkelde. ‘Deze tastmicroscoop is op zichzelf niet nieuw, maar het is de eerste in de wereld die beeld kan produceren tijdens het proces’, aldus Fokkema.
Het principe bleef hetzelfde: met de naaldvormige punt tast de microscoop het oppervlak af en detecteert hij de individuele atomen, waarna de software van het apparaat een beeld vormt.
Fokkema begon vijf jaar geleden – aan het begin van zijn promotietraject – met het ontwerp van de microscoop. In samenwerking met onder meer de Fijn Mechanische Dienst van het natuurkundig instituut was hij in de staat om de microscoop van de grond af op te bouwen. ‘Als je het product nergens kan krijgen, moet je het maar zelf bouwen’, vertelt de ex-promovendus.
De microscoop bestaat uit een open structuur en kan vrij roteren en kantelen, waardoor de naald het proces niet verstoort. Daarnaast is de microscoop ook sneller dan commercieel te verkrijgen STM’s en kan meerdere plaatjes per seconde produceren.
Ondanks dat het instrument de enige is in zijn soort, is het nog niet duidelijk of de universiteit hier patent op kan aanvragen doordat de microscoop bestaat uit een combinatie van bestaande technieken. Daarnaast is het nog onduidelijk hoe groot de markt is voor de microscoop. Wel heeft Leiden Probe Microscopy, een spin-off van de Universiteit Leiden, interesse getoond in het instrument.
Fokkema gaat na zijn promotie niet verder met de microscoop. ‘Voor mij is het nu afgerond. Ik wil meer het bedrijfsleven in, dichter bij het toepassingsÂniveau.’
