Dorine Schenk
Als tweede land zette China in de nacht van vrijdag 14 op zaterdag 15 mei succesvol een robotwagentje op Mars. Een indrukwekkende prestatie waar tot nu enkel de VS in slaagde. De Sovjet-Unie, Europa en het VK deden eerder ook pogingen, maar faalden; er liggen heel wat wagentjes op het oppervlak van de rode planeet die bij aankomst of vlak daarna het leven lieten.
China laat ook elders in de ruimte zien wat het kan. Op de achterkant van de maan rijdt het Chinese robotwagentje Yutu-2. En in december 2020 leverde maansonde Chang’e-5 maanstenen af op aarde. Dat was voor het eerst sinds de Apollo-missies. In de luisterenswaardige podcast ‘De Man en de Maan‘ hoor je hoe een Nederlandse-Chinese radiotelescoop mee ging tijdens die maanmissie.
Ook lanceerde China eind april de eerste module van hun eigen ruimtestation Tianhe, een tegenhanger van het internationale ruimtestation ISS. Over enkele maanden zal de eerste bemanning erheen reizen.
De ambitieuze ruimtemissies gaan niet helemaal probleemloos. Begin mei werd duidelijk dat de rakettrap waarmee de eerste module van het Chinese ruimtestation gelanceerd werd, ongecontroleerd terugviel naar de aarde. Het nieuws was toen nog met onzekerheid omgeven. De ruim 33 m grote en ruim 22,5 ton zware trap zou rond 10 mei neerstorten. De locatie was op dat moment nog onbekend.
Dergelijk ruimtepuin valt uit elkaar en brandt grotendeels op in de atmosfeer door de luchtwrijving. Wat wel op aarde neerstort, zorgt zelden voor problemen, omdat verreweg het grootste gedeelte van de aarde uit zee of uit onbewoond gebied bestaat. Toch is een ongecontroleerde crash onverantwoord. Waarom er geen controle was over de Chinese rakettrap is onduidelijk. Gelukkig viel de schade mee. Het stortte in de vroege ochtend van 9 mei zonder grote gevolgen in de Indische Oceaan.
Helaas komt controleverlies vaker voor. In 1979 kwamen grote brokstukken van het Amerikaanse ruimtestation Skylab ongepland terecht in een onbewoond gedeelte van West-Australië. Recenter, in 2020, landden stukken metaal van een Chinese raket zelfs in Ivoorkust waarbij gebouwen beschadigd raakten. En een Falcon 9-raket van het commerciële Amerikaanse ruimtebedrijf SpaceX brandde eerder dit jaar niet helemaal op in de atmosfeer en was zichtbaar boven Seattle.
Door de groeiende internationale lanceringsmarkt – onder meer voor satellieten – neemt de restanten regen toe. Gemiddeld kwam er dit jaar een keer per week een brokstuk van een ton om meer naar beneden, twitterde de Amerikaanse astronoom Jonathan McDowell.
Het is wachten tot het een keer echt mis gaat. Ook omdat er ruim 500.000 objecten – satellieten en ruimtepuin – om de aarde suizen waarbij onverwachte botsingen tot ernstige crashes kunnen leiden. Ik sluit me daarom aan bij de oproep van een internationale groep oud-astronauten om protocollen en verdragen op te stellen om in internationale samenwerking onze ruimte-rommel op te ruimen om ruimtevaart veilig te houden; ook voor degenen die achterblijven op aarde.
