Dorine Schenk
‘Elektriciteit en waterstof zijn de belangrijkste energiedragers van de toekomst’, zegt waterstofprofessor Ad van Wijk in de Green Leaders podcast die begin september verscheen. Die gedachte wordt steeds breder gedeeld. Zo pleitte minister Eric Wiebes in juni, samen met Duitsland, Frankrijk, België, Luxemburg, Oostenrijk en Zwitserland bij de Europese Commissie ervoor om waterstof een grotere rol te geven in de EU. Wiebes denkt dat grootschalig gebruik van waterstof nodig is om de klimaatdoelen in 2050 te halen.
Het doel was om Nederland koploper te maken in de ontwikkeling naar groene waterstof. Met name in Groningen zijn er grootschalige plannen om huishoudens en fabrieken van met waterstof van energie te voorzien. Voor de industrie, die in Nederland voor 30% van de broeikasgasuitstoot zorgt, zou waterstof een alternatief kunnen zijn voor aardgas, olie en kolen, omdat er bij het gebruik geen CO2 vrijkomt.
Na deze lovende woorden in de media en de ambitieuze plannen kwam het halverwege september als een klap dat de Europese Commissie Nederland geen toestemming geeft om subsidies te geven aan initiatieven voor de productie van milieuvriendelijke waterstof.
De reden: Nederlandse stroom is te ‘vies’. Om ‘groene’ waterstof te produceren moet de elektriciteit die in de elektrolysers gebruikt wordt om water om te zetten in waterstofgas duurzaam opgewekt worden; met windturbines of zonnepanelen. De stroom in Nederland vindt zijn oorsprong nu nog vooral in fossiele bronnen (aardgas en steenkool). De Europese Commissie waarschuwt dat de CO2-uitstoot daarom toeneemt als er extra stroom nodig is voor de productie van waterstof.
De uitspraak van de Europese Commissie zet geen harde streep door de overheidssteun voor waterstofplannen, maar zorgt wel voor een fikse versobering. De groene waterstoffabrieken mogen minder produceren en moeten dus hun draaiuren inperken, totdat de elektriciteit duurzaam genoeg is.
De technologie voor de productie van groene waterstof staat nog in de kinderschoenen. Er is dus nog veel ontwikkeling nodig om dit in de toekomst – als het elektriciteitsnet wél duurzaam is – grootschalig toe te kunnen passen. Deze rem vanuit Brussel kan ervoor zorgen dat die broodnodige ontwikkeling van groene waterstoffabrieken vertraging oploopt.
‘Als je wacht tot het hele elektriciteitsnet duurzaam is, dan heb je nóg tien jaar nodig voor de ontwikkeling van groene waterstof’, waarschuwt Jörg Gigler, directeur van de Topsector Energie Nieuw Gas, in het Financieele Dagblad. ‘Dan loop je niet voorop in de energietransitie.’
Groen is waterstofproductie met onze vieze stroom inderdaad niet. Slechts 18% van de elektriciteit in Nederland is hernieuwbaar. Dat moet beter. Maar ik hoop dat de versoberingen er niet voor zorgen dat de rem te hard wordt ingetrapt. Voldoende blijven inzetten op de waterstofontwikkelingen lijkt nodig om de overgang van fossiel naar duurzame energiedragers te versnellen zodra er wel voldoende groene stroom uit wind- en zon is.
