Marianne Vincken
Niemand hoeft hem te vragen hoe hij zich voelt, als prof.dr. Frans van der Helm, hoogleraar biomechatronica en biorobotica aan de Technische Universiteit Delft, tijdens het congres van Technologiestichting STW de cheque van 500.000 euro verbonden aan de titel Simon Stevin Meester 2012 krijgt uitgereikt.
We kunnen het allemaal zien: op een aantal schermen achter hem zien we wat hij ziet, hoe hij beweegt, welke spieren daarbij in actie komen, zijn hartslag en de activiteit van zijn zenuwen. Samen geven die een beeld van zijn emotionele toestand en hoe die realtime gedurende de voordracht verandert.
‘Niet alleen ik, ook u bent onderdeel van dit experiment’, zegt van der Helm tegen het bijna vierhonderd personen tellende publiek. ‘Ik zie u en dat beïnvloedt mij. Dit is, behalve mijn voordracht, ook de lancering van een nieuw project, het MeMachine-project, waarin een nieuw pak wordt ontwikkeld om bewegingsparameters, een eye-tracker en biologische gegevens zoals hartslag, zweetsecretie en bloeddruk, niet alleen te meten maar ook real-time zichtbaar te maken. Zo krijgen we inzicht in emoties: is iemand boos, verdrietig of blij?’
Op de vraag waarom we dat zouden willen, stelt Van der Helm dat het pak mogelijk een revolutie teweeg kan brengen in sociaal-wetenschappelijk onderzoek, waar de vragenlijsten van nu slechts een indirecte meetmethode zijn. ‘Maar ook in de psychiatrie kan het pak helpen om rechtstreeks een beeld te krijgen in wat er met iemand gebeurt en hoe dat zijn gedrag beïnvloedt.’ Het wetenschappelijk deel van het project van de stichting Me-in-Motion wordt samen met de universiteiten van Leiden en Amsterdam opgezet; de fondsenwerving is nog in volle gang. ‘Nu weet u meteen waar een deel van het geld van de Simon Stevin Prijs naar toe gaat’, zegt van der Helm.
De voordracht van Van der Helm vormt het spectaculaire sluitstuk van het STW-congres, gehouden op donderdag 11 oktober in het New Business Centre in Nieuwegein. Hij belicht ook kort de twee STW-perspectiefprogramma’s die hij leidt. NeuroSIPE, dat zich richt op de ontwikkeling van nieuwe experimenten en technieken voor de diagnose en monitoring van aandoeningen aan het centrale en perifere zenuwstelsel, en H-Haptics, waarin een nieuwe generatie haptische feedback wordt ontwikkeld voor de besturing van master-slave systemen (telemanipulatie), die ook toepasbaar is in auto’s en vliegtuigen. Uiteindelijk draait het om het optimaliseren van de combinatie mens en machine, waarbij je de apparatuur zo moet ontwerpen dat de mens die informatie krijgt die hij nodig heeft om de taak uit te voeren.
Eerder op de dag koos het publiek uit telkens drie genomineerden de Simon Stevin Gezel en Simon Stevin Leerling, waarvoor respectievelijk net-gepromoveerde en nog-niet-gepromoveerde STW-onderzoekers in aanmerking komen.
Loes Segerink van de Universiteit Twente kreeg dit jaar de Simon Stevin Gezel prijs. Ze ontwikkelde tijdens haar promotieonderzoek, waarvoor ze overigens vorig jaar de Leerling-prijs kreeg, een handheld lab-on-a-chip systeem om zaadcellen te karakteriseren. Een dergelijk systeem kan men ook gebruiken om snel bijvoorbeeld somatische cellen in koemelk of specifieke cellen in urine te karakteriseren.
Yusang Wu van de Technische Universiteit Delft werd verkozen tot Simon Stevin Leerling. Hij onderzoekt een nieuwe methode om schade aan de zenuwen in handen en voeten van diabetici vroegtijdig vast te stellen om zo een betere behandeling mogelijk te maken.
Naast de prijzenuitreikingen kwamen in een aantal parallelsessies diverse onderwerpen aan de orde. Niet alleen werden STW-projecten in verschillende topsectoren inhoudelijk besproken, er waren ook workshops. Speciaal voor jonge STW-onderzoekers bijvoorbeeld ‘persuasive networking’ en ‘selling science’. Iedereen kon wijzer worden bij workshops gericht op het in een of andere vorm nuttig maken van technische onderzoeksresultaten. Dat is tenslotte waar het bij STW uiteindelijk om draait: toepassingen van technisch-wetenschappelijk onderzoek waar de maatschappij beter van wordt.
