Mischa Brendel
Trots meldde het ministerie van I&M onlangs dat er op de busbaan tussen Schiphol en Haarlem een eerste operationele test plaats had gevonden met een zelfrijdende bus.
De overheid probeert Nederland al jaren op de kaart te zetten als testland voor de ontwikkelingen rond zelfrijdende voertuigen. Het ministerie benadrukte hierbij dat er te allen tijde een chauffeur in de bus zat, die indien nodig, in kon grijpen.
De angst om de controle van het besturen van een voertuig uit handen te geven, werd onlangs de actualiteit weer in getrokken door het incident met de autopilot van Tesla, waarbij sensoren en software faalden en de auto op een vrachtwagen botste, met fatale gevolgen. Een ongeluk dat wellicht voorkomen had kunnen worden, had de inzittende zelf gereden. Mensen zijn echter nog steeds de grootste risicofactor bij auto-ongelukken en in dat opzicht pleiten de cijfers nog steeds voor het verder ontwikkelen van automatische systemen. Het is cru, maar een dodelijk ongeluk met een zelfrijdende auto was slechts een kwestie van tijd.
Frank Lefering, parttime hoogleraar voor de leerstoel elektromagnetische compatibiliteit aan de UT, waarschuwt in het julinummer van UT Nieuws voor onze afhankelijkheid van elektronica. Hij doelt hiermee in het betreffende artikel op elektronica die uitvalt als gevolg van een stroomstoring. Als bijvoorbeeld de ventilatie-apparatuur in een stal uitvalt, heeft dat fatale gevolgen voor het vee.
En dan is er de opkomst van machine learning, waarbij software zichzelf kan programmeren om te ‘leren’ van verzamelde data. Een prachtige methode, maar wel een die het ons steeds moeilijker maakt om de onderliggende programmatuur nog te begrijpen. Het zijn dit soort ontwikkelingen op het gebied van zelfprogrammerende software en robotica waardoor de angst voor het verlies van de controle toeneemt, zo blijkt ook uit het boek De robot de baas.
Levensreddende technologie
Toch is het veel te makkelijk om te zeggen dat we te afhankelijk worden van technologie, het redt immers ook levens. Denk aan de organs-on-a-chips die experimenten op dieren (op den duur volledig?) overbodig maken, of aan de auto die automatisch de nooddiensten belt wanneer het voertuig betrokken is bij een ongeluk.
Twee weken geleden volgde ik een BHV-herhalingscursus, waarbij het gebruik van een AED, een automatische externe defibrillator, wederom aan de orde kwam. Het apparaat is tegenwoordig niet alleen in staat om door het toedienen van een elektrische schok in veel gevallen het hart van een slachtoffer weer in het juiste ritme te laten kloppen, maar begeleidt hulpverleners ook bij handmatige reanimatie door instructies te geven. De AED vergroot de overlevingskansen van een slachtoffer met een hartritmestoornis van enkele procenten tot tientallen procenten.
Worden we steeds afhankelijker van technologie? Absoluut. Is dat een zorgelijke zaak, waardoor we moeten vrezen voor onze banen? Nee. De geschiedenis leert dat door vooruitgang oude functies verdwijnen en nieuwe functies ontstaan. Maar het is vooral de inhoud van het werk die verandert. En wij moeten simpelweg mee veranderen. Iets dat robots (nog) niet kunnen.
