Herman Damveld
Het idee heeft postgevat dat de winning van aardgas uit Groningen snel ophoudt en dat er daarom minder gebouwen versterkt hoeven te worden. De kans op aardbevingen stijgt echter de komende twee jaren.
Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) en de Mijnraad hebben onlangs adviezen uitgebracht over de gaswinning, de aardbevingen en de versterking van huizen en gebouwen in Groningen. Ze reageren hiermee op het regeringsvoornemen om de gaswinning uit het Groningen-veld af te bouwen en te stoppen in 2031. De adviezen liggen ruim vijftien maal lager dan eerdere adviezen en verschillen onderling. Hoe is dat te verklaren?
SodM heeft de kans op aardbevingen geanalyseerd tijdens de afbouw van de gaswinning: ‘Deze aardbevingen ontstaan door plotselinge bewegingen van aardlagen langs breuken in de ondergrond. Aardgas zit tussen gesteentekorreltjes in de zandsteenlaag. Bij gaswinning verlaag je de druk tussen deze gesteentekorreltjes. De laag wordt daardoor samengedrukt (compactie). Er bouwen spanningsverschillen op langs bestaande breuken die kunnen leiden tot aardbevingen. Hoe meer gaswinning, hoe groter de compactie, hoe groter de kans op aardbevingen en hoe groter de kracht van de bevingen.’ De toezichthouder concludeert over de komende twee jaar: ‘Bij gelijkblijvende gaswinning neemt de kans op aardbevingen toe.’ Dit is het geval tot en met 2020.
Uit de kans op meer aardbevingen volgt het aantal gebouwen dat versterkt moet worden. SodM heeft in haar advies uitgerekend welke gebouwen niet voldoen aan de veiligheidsnorm. Volgens deze norm mogen Nederlanders geen grotere kans hebben om te overlijden door een aardbeving in Groningen, dan elders in Nederland door bijvoorbeeld overstromingen. Het kabinet heeft deze norm in 2016 op voorstel van de Commissie-Meijdam voor een periode van vijf jaar verruimd, zodat Groningers een tien keer zo grote kans mogen lopen om te overlijden als elders in Nederland is toegestaan.
SodM constateert dat op dit moment alle gebouwen in Groningen aan die verruimde norm voldoen. Maar de verruiming vervalt in 2021, waarna alle huizen en gebouwen weer aan de algemene Nederlandse norm moeten voldoen.
SodM kwam op 27 juni met het advies om 5.000 gebouwen te versterken, terwijl de Mijnraad op een week later 7.200 als aantal noemde. Door minder gaswinning en de nieuwe stikstoffabriek bij Zuidbroek ‘gaan steeds meer gebouwen in Groningen voldoen aan de veiligheidsnorm – ook zonder versterking’, schrijft SodM als toelichting op zijn drastisch verlaagde versterkingsbehoefte.
Desgevraagd laat een woordvoerder van SodM weten: ‘In 2015 noemden we 80.000 te versterken gebouwen, maar dit was gebaseerd op een veel hogere gaswinning, minder nauwkeurige modellen en de toenmalige inzichten in de kwetsbaarheid van gebouwen. De huidige aantallen zijn gebaseerd op de nieuwste modellen voor berekening van de veiligheidsrisico’s. Deze berekeningen worden gedaan aan de hand van de modellentrein van de NAM.’ De Mijnraad gebruikt dezelfde modellen.
Volgens die modelberekeningen voldoen volgens SodM 2.200 van de gebouwen die de Mijnraad noemt, ook zonder versterking voor het jaar 2021 aan de veiligheidsnorm. Over 5.000 gebouwen zijn SodM en de Mijnraad het eens dat ze direct in aanmerking komen voor versterking. SodM laat in het midden hoe dat zou moeten, terwijl de Mijnraad 1.500 gebouwen direct wil versterken en de bewoners van de rest van de 7.200 woningen zelf wil laten kiezen of ze hun huis laten versterken.
