Benno Boeters
Een dinsdagavond eind januari in Haarlem. De gymzaal van de Beatrixschool loopt vol met buurtbewoners van het Ramplaankwartier. Zo’n 250 mensen laten zich bijpraten over het plan van Spaargas om de wijk van het gas af te krijgen en de huizen te verwarmen met zelf opgewekte energie en vier ‘buurt-wko’s’. Warmte/koude-opslag, nu eens niet voor een groot (kantoor-)gebouw maar voor de huizen.
Aan het eind van de avond kunnen de initiatiefnemers concluderen dat er in ieder geval genoeg positieve interesse is om met dit plan verder te gaan. Technisch kan het. Maar komt het ook financieel uit? Is het wko-wijkwarmtenet uiteindelijk een betaalbare energievoorziening?
Het Ramplaankwartier geldt al als pionier in duurzame elektriciteit doordat actieve bewoners hier in 2015 het collectieve zonnestroomdak op de nabijgelegen Fablohal (1347 pv-panelen) realiseerden. Daarnaast prijken er zonnepanelen op menig huis in de wijk. Het Spaargas-plan moet gaan voorzien in het resterende 2/3 deel van de jaarlijkse energiebehoefte: warmte.
Die warmte moeten de huizen zelf verzamelen met pvt-panelen op het dak. Dat is het idee van Spaargas. De pv staat voor photovoltaïsch, ofwel stroom, en de t voor thermisch. Het paneel is ook een zonnewarmtecollector. Die thermische energie gaat naar de warmtepomp in het huis en het overschot gaat zo’n 150 m de grond in naar de wko. Onderzoek door Tauw heeft, zo stellen de initiatiefnemers, aangetoond dat de grondwaterbuffer voldoende opslagcapaciteit bevat om de warmte die de PVT panelen in de zomer opwekken op te slaan en ’s winters water van 18 graden te leveren. Daarmee is de warmtepomp ín huis (dus geen buitenlucht-warmtepomp die nog bij 5 graden de temperatuur moet opkrikken) weer te voorzien en kan er gedoucht en verwarmd worden. Voor het energetische deel stellen de plannenmakers dat er genoeg kennis is over wko’s in Nederland (‘er zijn er al 3000’) om hier zekerheid in te bieden. Dus energetisch kan het uit.
Kan het financieel ook uit? Zijn de vier wko-eenheden voor de wijk (met pijpleidingen naar de watervoerende laag op 150 m diepte), de warmtepompen, de boilervaten en de pvt-panelen op de daken zo gunstig te financieren dat uiteindelijk niet alleen gas maar ook de portemonnee gespaard wordt. De investeringskosten zijn hoog, maar daar staat tegenover dat – als alles werkt – de stroom en de warmte ‘gratis’ zijn, met dank aan de zon.
De initiatiefnemers van Spaargas stellen ‘haalbaar en betaalbaar’ als criterium en de tijdens de avond aanwezige wethouder kreeg alvast de boodschap mee dat er straks wellicht om een garantiestelling gevraagd wordt, zodat een lening niet teveel rente zal kosten.
En uiteraard is het nodig dat bewoners eerst hun huis zo goed mogelijk isoleren. Zij kunnen een beroep doen op energie-coaches die per huis adviseren hoe het kan voldoen aan minimaal energielabel C. En alvast nadenken over elektrisch koken is ook een goed plan, als je gas wilt uitbannen. Aan elektriciteitsnetbeheerder Liander nog wel de vraag of het net de toenemende belasting aankan. En tot slot: ‘kan het systeem ook koelen in de zomer?’ ‘Ja, graag zelfs!’ Des te groter de warmtebuffer voor de winter.
