Henk Tolsma
De Duitse industrie hinkt op twee gedachten. Enerzijds biedt de Energiewende (‘energietransitie’) een enorme kans.
Het is een innovatieprogramma ter grootte van 1.700 miljard euro, zoals Michael Süsz, lid van de Raad van Bestuur van Siemens, onlangs becijferde. Maar anderzijds is het bedrijfsleven bang voor plotselinge en langdurige onderbrekingen van de elektriciteitsvoorziening en voor hoge stroomrekeningen. Hans-Peter Keitel, president van het Bundesverband der Deutsche industrie, noemde het vorige week in een persconferentie tijdens de Hannover Messe een ‘labexperiment op nationale schaal’.
Voor wat betreft verbetering van de energie-efficiency – een van de thema’s van de Wende – heeft de industrie de handschoen opgenomen, zo bleek vorige week in Hannover. Voor leveranciers zoals Siemens, Bosch-Rexroth en Rittal, en ook voor onderzoeksinstituten waaronder Fraunhofer, biedt de Wende grote kansen. Siemens-bestuursvoorzitter Peter Löscher roept in paginagrote advertenties in de Duitse pers: ‘De Energiewende wordt een succes. Als we de juiste antwoorden geven. Nu!’
Vele positief gestemde Duitse bedrijven toonden op de Messe hun oplossingen om het energiegebruik terug te dringen op terreinen zoals aandrijving van machines en motoren, verlichting en koel- en vriesinstallaties. Zo presenteerde Siemens Industrie frequentiegeregelde motoren voor aandrijving van productieÂ-installaties die ten opzichte van oude motoren met spoelenregeling van het toerental tot 70 procent elektrische energie kunnen besparen. Bij glasproducent FGlass in Magdeburg is hiermee de stroomconsumptie voor aandrijvingen met de helft verminderd.
De industrietak van dit concern introduceerde hier ook hard- en software die het hele bedrijfsproces – van ontwerp en productie tot onderhoud en service – in een netwerk onderbrengt om het op die manier efficiënter te maken. Bij een Pepsico-fabriek in China heeft dit tot ruim 20 procent verlaging van het stroom- en waterverbruik geleid. In eigen huis heeft Siemens hierin honderd miljoen euro geïnvesteerd. Resultaat: 15 procent kostenbesparing en 20 procent minder CO2-uitstoot, aldus Jörg Mayer van Siemens Industrie.
Veel persluchtinstallaties staan altijd onder druk, ook ’s nachts en in het weekend als er niet wordt geproduceerd. Het verlies aan perslucht door lekkages bedraagt vaak tientallen procenten. Bosch Rexrodt presenteerde op de Messe persluchtventielen met een 40 procent verbeterde doorstroming, waardoor het systeem bij lagere druk kan werken.
Naar schatting een derde van de in de industrie in gebruik zijnde ventilatoren zal niet voldoen aan de volgend jaar in werking tredende ecodesign-richtlijn van de Europese Commissie. Rittal introduceert nu luchtfilters – een combinatie van ventilator en stoffilter – voor koeling van schakelkasten die tot 60 procent minder stroom verbruiken en daarmee ruimschoots aan de EC-criteria voldoen. Aan de basis hiervan staan gelijkstroommotoren met een 2,5 keer hoger rendement dan de nu nog in gebruik zijnde wisselstroommotoren.
Op de beurs gepresenteerde r&d-resultaten wijzen erop dat er in de toekomst nog meer winst is te boeken. Fraunhofer ontwikkelt in het kader van een onderzoeksprogramma ‘Green Carbodies’ een nieuwe vervormingstechniek die bij het persen van metalen delen een kwart energiezuiniger is dan bestaande technieken. En de branchevereniging van machinebouwers VDMA heeft in een r&d-project samen met het ministerie voor Onderzoek en Technologie (BMFT) een innovatieve temperatuurregeling voor het kunststofspuitgieten ontwikkeld die vanwege onder andere een lagere smelttemperatuur leidt tot 28 procent energiebesparing.
Zo bleek in Hannover weer eens dat het wemelt van de technische mogelijkheden om energiegebruik terug te dringen. Het gaat daarbij vooral om kleine verbeteringen van bestaande technieken en methoden. De belangrijkste voorwaarde om winst te boeken is de bereidheid om te investeren.
Tijdens de Hannover Messe zei Friedhelm Loh, president van de branchevereniging voor de elektrotechnische industrie (ZVEI), het te betreuren dat verbetering van de energie-efficiency geen hogere prioriteit heeft gekregen in het besluit van de Duitse regering – nu bijna een jaar geleden – de Wende in gang te zetten. ‘Voor energie die we niet gebruiken, hoeven ook geen windparken en hoogspanningslijnen te worden gebouwd.’
