Teake Zuidema
Een particuliere investering van $260 miljoen in een publieke voorziening is zelfs voor Amerikaanse begrippen imponerend. Dat is het bedrag dat media-magnaat Barry Diller en zijn vrouw, modeontwerpster Diane von Furstenberg, hebben opgehoest voor de aanleg van Little Island, een park op palen in de Hudson rivier bij Manhattan. Het eilandje dat op 21 mei open ging voor het publiek, staat in het water en is via twee loopbruggen verbonden met het Meatpacking District, het centrum van de New Yorkse modewereld.
Little Island is gebouwd op de locatie van de voormalige Pier 54, een aanlegplaats uit de tijd dat New Yorks West Side nog de drukste haven van het westelijk halfrond was. Het park beslaat 1,1 ha en bestaat uit 132 kelkvormige potten, betonnen plantenbakken waarin planten en bomen groeien. Daarnaast is er een groot gasveld, een café en een amfitheater met 687 zitplaatsen. Het geheel rust op palen die de bodem van de rivier zijn geheid. Door de hoogte van de potten geleidelijk te variëren van 5 tot 19 m boven het water creëerde de Britse ontwerper Thomas Heatherwick een golfbeweging door de hele structuur.
Het ontwerpen van Little Island begon in 2012 vlak nadat New York was getroffen door de orkaan Sandy. Nieuwe berekeningen stelden toen de hoogste waterstand, bij eens in de 500 jaar stormvloed, op 3,5 m. Rekening houdend met nog meer stijging van de zeespiegel en de hoogte van de golven besloot men dat het laagste deel van het eiland – een traditionele steiger met toiletten en kleedkamers onder het park – vijf meter boven het water moest komen.
Alle 132 potten waaruit het eiland bestaat hebben een diameter van 8,8 m. Iedere pot is opgebouwd uit vier tot zes geprefabriceerde bladen van een gewapend beton dat goed bestand is tegen zoutwater. Op basis van 3D-modellen werden 39 foam vormen gemaakt waarover men de verschillende betonnen bladen kon gieten. De bladen werden vervolgens met stalen verbindingstukken aan elkaar gelast en bovenop de palen geplaatst. Alle potten passen in elkaar volgens een Cairo pentagoon, een geometrische principe uit de Arabische kunst en architectuur.
Alle potten, het amfitheater en de aanlegsteiger onder het eiland rusten op 267 cilindervormige palen die tot een maximale diepte van 61 m in de bodem van de rivier zijn gedreven. Ieder paal heeft een diameter van 91 cm en is belast met 250 tot 350 ton. Om te voorkomen dat ze scheef zakken onder de last van de excentrisch geplaatste potten plaatste ingenieursbureau Arup stalen buizen in de holle palen. De potten zijn via verbindingselementen op deze stalen buizen gelast. De positionering van de heipalen kwam erg precies omdat de tussenruimte tussen de potten niet meer dan 20 cm mocht zijn.
De invulling van het park is ontworpen door landschapsarchitect Signe Nielsen. Het landschap, in feite een groot groen dak, bestaat uit 35 boomsoorten, 65 verschillende struiken en 270 bloemen en grassoorten. Dankzij het variëren van de hoogte en de blootstelling aan zon en wind, bestaat het park uit vier afzonderlijke delen ieder met een eigen microklimaat. De potten zijn allemaal aangesloten op een irrigatie- en drainagesysteem en gevuld met anderhalve meter aarde. Losse betonnen platen zijn in potten geplaatst om te voorkomen dat de wortels van planten in de potten dringen. De grond in iedere pot is gestabiliseerd met geovezels (polypropyleen).
Diller en Von Furstenberg zijn financieel nog niet klaar met Little Island. Ze hebben beloofd voor een periode van 20 jaar zo’n $120 miljoen bij te dragen aan het onderhoud van het park in de Hudson rivier. Little Island is een nieuwe fase in de wederopbouw van de voormalige haven aan Manhattans West Side. Ter herinnering aan de historische locatie zijn in het water rondom het Little Island nog steeds de koppen van de oude houten palen zichtbaar waarop ooit Pier 54 rustte.
