Mischa Brendel
Liandon – dat aanleg, onderhoud en beheer van complexe energienetten doet – heeft momenteel een pilotproef in ontwikkeling voor het plaatsen van een supergeleidende hoogspanningslijn over zes kilometer. Deze hoogspanningslijn moet een rendement halen dat circa vijftig procent hoger ligt dan dat van conventionele hoogspanningslijnen.
Liandon, onderdeel van netwerkbedrijf Alliander, ontwikkelt samen met kabelfabrikant NKT Cables en de TU Delft een pilotstudie waarbij hoge temperatuur supergeleiding (HTS) mogelijk is met het materiaal yttrium-barium-koperoxide. Deze supergeleider werkt al bij een temperatuur van ‘slechts’ 93 Kelvin (-180 graden Celsius); boven het kookpunt van stikstof, waardoor dit als koelmateriaal kan worden toegepast. Liandon wil een ondergrondse HTS-kabel gaan aanleggen over een traject van zes kilometer.
‘De supergeleidende kabel die we ontwikkelen wordt van binnenuit gekoeld’, vertelt elektrotechnicus Alex Geschiere van Liandon. ‘De kabel heeft een holle kern waardoor vloeibaar stikstof stroomt. Daaromheen zit de supergeleidende legering, gevolgd door een kabelmantel. Dan volgt er een tweede koelkanaal voor vloeibare stikstof. Tot slot volgt er een roestvast stalen mantel waaromheen een vacuüm is gecreëerd, om zo weinig mogelijk koude aan de omgeving af te staan. Mede dankzij de opbouw van de kabel zijn er voor de koeling van deze kabel over het traject slechts twee subkoelstations nodig: één aan het begin en één aan het eind van het traject.
‘Het grootste voordeel van de HTS-kabel is de ingebouwde kortsluitbegrenzer’, vertelt Geschiere. Specialisten van Liandon ontdekten bij toeval dat supergeleiders een bovengrens hebben wat betreft de doorvoer van elektriciteit. Komen ze boven deze grens, dan knijpen ze de stroomdoorvoer af, waardoor er wel een kortsluiting ontstaat, maar de kortsluitstroom niet zo hoog is. Geschiere: ‘Omdat het mogelijk is om bij de constructie van de kabel te bepalen waar deze bovengrens zal liggen, is een elektriciteitsnetwerk van HTS-kabels dé oplossing voor decentrale stroomopwekking.’
Hoewel de ontwikkelingen van de plannen van Liandon voorspoedig verlopen, zal het volgens Geschiere nog tot circa 2015 duren tot de eerste pilotstudie plaats kan vinden: ‘Het gaat om een nieuwe techniek en met alle vergunningen en veiligheidsmaatregelen die er nodig zijn, zal het waarschijnlijk niet eerder kunnen. We doen deze pilot bij voorkeur in een stedelijk gebied, omdat juist daar de belasting hoog is.’
