Christian Jongeneel
De gezondheidszorg kan veel goedkoper als mensen fitter blijven. Technologie kan daarbij helpen.
De grootste kans dat mensen beschikbare technologie daadwerkelijk gebruiken, bestaat als die in een spelvorm wordt gegoten. Dat was een van de voornaamste boodschappen van de Health Tech conferentie, die vorige week dinsdag op de High Tech Campus in Eindhoven gehouden werd.
‘Spelen doe je voor het spelen zelf – het doen is de beloning’, betoogde de Deense hoogleraar Henrik Hautop Lund, een van de keynote speakers. ‘Bij playware gaat het om de interactie met de fysieke ruimte. Het doel is mensen te helpen en te motiveren.’
Lund demonstreerde een tegel die in verschillende kleuren kan oplichten en reageert als je erop stapt. De tegels, ontwikkeld in samenwerking met Lego, zijn onderling te koppelen en op allerlei manieren programmeerbaar. Je kunt er gewoon mee spelen (bijvoorbeeld wie het eerst op de blauw oplichtende tegel stapt), maar ook revalidatie-oefeningen mee doen. De tegels kunnen dan bijvoorbeeld het tempo van stappen dicteren of verschillend oplichten afhankelijk van de druk die erop wordt uitgeoefend. Zo krijgt iemand direct feedback of hij evenwichtig loopt.
‘De vraag is natuurlijk hoe effectief dit is’, aldus Lund. ‘Daarom hebben we een oefenprogramma met tegels afgezet tegen het standaard Deense fitnessprogramma voor ouderen, dat vooral bedoeld is om vallen te voorkomen. Ons programma bleek veel effectiever in het trainen van evenwicht. Gemiddeld zou het € 2.200 per oudere besparen.’
De tegels vormen een voorbeeld van mobiele gezondheidstoepassingen die mensen thuis kunnen inzetten, maar die effectiever zijn in een begeleide, klinische context. Door die twee te combineren valt netto een kostenbesparing te realiseren. De patiënt kan thuis oefenen en krijgt directe feedback, maar de resultaten worden ook online opgeslagen, zodat een arts de vorderingen kan monitoren.
Op de kleine beurs die aan de conferentie gekoppeld was, toonden verschillende jonge bedrijven hun applicaties. Het Duitse Tinnitracks, bijvoorbeeld, brengt software aan de markt waarmee mensen tinnitus (oorsuizingen) kunnen behandelen met hun eigen muziek. De software filtert de suizende frequenties uit de muziek, waardoor de hersenen getraind worden om die frequenties zelf op een andere manier in te vullen. Omdat mensen plezier beleven aan muziek die ze mooi vinden, komt in de hersenen dopamine vrij, een neurotransmitter die het leervermogen aanscherpt. Dat maakt de therapie extra effectief.
Wind Tales van het Nederlandse Vici Games is een computerspel waarin het karakter voortbewogen wordt door te blazen in een speciaal daarvoor ontworpen apparaat. De bedoeling is om met name kinderen met longproblemen te motiveren langdurig oefeningen te doen. Ook hier geldt dat het spel het beste werkt in een klinische setting, waar een therapeut aan de hand van de resultaten het spel voortdurend aanpast om de patiënt tot betere prestaties aan te moedigen.
De markt voor dit soort mobiele (want smartphone) gezondheidstoepassingen, nu wereldwijd goed voor € 5 miljard, zal in de komende tien jaar groeien naar $ 42 miljard, voorspelde Samhitha Udupa van onderzoeksbureau Lux Research. ‘Op dit moment wordt vooral geïnvesteerd in applicaties voor consumenten, omdat daar geen kostbaar en langdurig traject van regelgeving aan vast zit. Daardoor verdienen investeerders hun geld sneller terug. Op termijn zit het meeste geld echter in klinische toepassingen. Wat dat betreft is deze markt vergelijkbaar met die voor medicijnen.’
Die miljarden trekken naast traditionele medische bedrijven ook internetgrootheden als Google en Amazon aan, die er een manier in zien om nog meer gevoelige informatie over individuen te verwerven en te vermarkten, waarschuwde Keith Baker van Philips. Hij pleitte voor open informatiestructuren, al betekent dat niet dat privacy gegarandeerd is. ‘Hoe gedetailleerder je informatie verzamelt over mensen met vergelijkbare problemen, hoe specifieker je gezondheidsoplossingen kunt aanbieden.’
Zelfs met alle technische mogelijkheden waren de sprekers het overigens over één ding ook roerend eens: voorlichting over een gezonde leefstijl is cruciaal. Springen op tegels is goed, maar stoppen met roken en bitterballen is beter.
