Gerald Schut
Onderzoekers van de KU Leuven denken dat ongeveer een derde van het Vlaamse landbouwareaal geschikt is voor ‘agrivoltaics’: de combinatie van landbouw met zonnepanelen. In het Vlaamse Bierbeek heeft de universiteit samen met het Innovatiesteunpunt van Boerenbond een proefopstelling van drie rijen perenbomen overdekt met speciale PV-panelen (ongeveer 13KWp).
De uitdaging is om de concurrentie om zonlicht voor paneel en gewas tegen elkaar af te wegen. Idealiter gaan de zonnecellen niet ten koste van de oogst en zouden, sterker nog, misschien zelfs opbrengstverhogend kunnen zijn. Er ontstaat een soort open kas met een microklimaat dat bij vorst en felle zon midden op de dag juist gunstig kan zijn voor de plant. Met een nieuw instralingsmodel hebben we de balans tussen licht voor paneel en gewas bepaald, vertelt PhD-onderzoeker Brecht Willockx (KU Leuven-ELECTA). Semi-transparante panelen (40%) bleken in dit geval de beste keuze, zodat nog licht over blijft voor fotosynthese.
Gewassen die intensieve grondbewerking vereisen, lijken een moeilijke combinatie met zonnepanelen. Voorlopig richt het onderzoek zich op peren, bramen, frambozen en bessen. ‘Die gewassen zijn wat toleranter voor schaduw,’ legt PhD-onderzoeker Thomas Reher (KU Leuven) uit. ‘Er worden al vaak hagelnetten gebruikt, die ook voor een lichtreductie van 10 tot 20 % zorgen.’ Door de constructies voor de hagelnetten ook te gebruiken voor de PV-panelen worden kosten bespaard.
Reher meet in Bierbeek de temperatuur, de luchtvochtigheid en de lichtinstraling en brengt de volledige groeicyclus van de peren in kaart om een gewasmodel te bouwen om samen met het instralingsmodel een goed evenwicht te vinden tussen oogst en stroomproductie. Volgens Reher is de lage terugleververgoeding, die boeren krijgen voor de zonnestroom, die ze niet zelf gebruiken een uitdaging om business cases rond te krijgen. ‘Het plaatje dat wij voor ons zien is een grote teler met een specifiek contract als stroomleverancier voor een wijk.’
Fruitteler Jan Van der Velpen zegt tegen de KU Leuven zich weinig zorgen te maken over de extra schaduw van de zonnepanelen aangezien ze semi-transparant zijn. ‘En minder zonuren wil
misschien ook zeggen dat ik het fruit langer kan laten hangen om de oogst beter te kunnen spreiden.’
Agrivoltaics is oorspronkelijk een Duits idee uit de jaren 80. Na Fukushima ontstond belangstelling in Japan en het afgelopen decennium hebben grote instituten in Frankrijk (INRA) en Duitsland (Fraunhofer ISE) het onderwerp nieuw leven ingeblazen.
De nieuwe Belgische regering wil vasthouden aan de sluiting van maar liefst 7 kernreactoren in 2025. Minister van Energie Van der Straeten heeft de Europese Commissie toestemming gevraagd om de bouw van nieuwe gascentrales financieel te ondersteunen. Ook wordt gedacht aan een scherpe toename van de productie van zonne-energie.
