Peter van der Gaag
Met verbazing las ik het TW-artikel ‘Gaswinning tast grondwaterpeil niet aan’ (TW 42/43), waarin TNO stelt dat de door gaswinning geïnduceerde aardbevingen in Groningen het grondwaterpeil in de regio niet aantoonbaar beïnvloeden.
Toen ik las welk onderzoek tot een dergelijke uitspraak heeft geleid, werd mijn verbazing nog groter. Het lijkt er sterk op dat dit onderzoek een antwoord is op het onafhankelijke onderzoek waaraan ik meewerkte en dat in de publiciteit is gekomen via NOS en RTV Noord op 30 september jongstleden.
Nu is het zo dat de Romeinen al wisten dat aardbevingen het grondwater kunnen beïnvloeden. Vragen van Groningers brachten ons ertoe om gericht onderzoek te doen naar veranderingen in de grondwaterhuishouding. In Rasquert stroomt zout grondwater naar boven de mestkelder in, tot 1 m onder het maaiveld, terwijl tijdens het bouwen in 2009 de 3 m diep uitgegraven bouwput geen druppel grondwater toonde. Een 45 m diep geslagen bron in Wirdum, die net voor de aardbeving in 2012 nabij Huizinge een samenstelling van het grondwater toonde van 3.000 mg chloride/l en 0,3 mg ijzer, was na de aardbeving zodanig door elkaar geschud dat waterbehandeling onmogelijk is geworden. Het zoutgehalte is meer dan verdubbeld, het ijzergehalte meer dan honderd keer verveelvoudigd. Het feit dat de dichtgeslibde filters vervangen moesten worden – iets dat normaal pas na 15 jaar hoeft – wijst op vertroebeling van het grondwater. Een inwoner van Oosternieland zag het water in zijn put met 2 m stijgen en een spontane wel ontstaan in het land.
Momenteel boren wij op veel plaatsen naar het grondwater. Hierbij steekt het TNO-onderzoek schril af. TNO heeft drie aardbevingen genomen met daaromheen een beperkt aantal putten. Op grond hiervan wordt geconstateerd dat er geen veranderingen zijn. Via internet kan men leren uit andere landen dat het grondwaterpeil ook kan stijgen op afstand van het epicentrum. Gevallen zijn bekend van grondwaterstijging op duizenden kilometers afstand.
Wanneer je dat weet, kun je de grondwaterstijgingen zelfs uit de TNO-database halen. Een aantal putten laat het plotseling ontstaan van nieuwe bronnen aan het maaiveld zien. Een andere put laat een kortstondige, relatief grote daling zien gedurende een aardbeving in september 2015.
Ook in Groningen wordt de grondwaterhuishouding beïnvloed door de aardbevingen en lokaal stijgt het (zoute) grondwater door zwaktezones. Hiervan geloven wij dat die door aardbevingen zijn ontstaan of tenminste verbreed (overeenkomstig met zoute kwel in diepe polders). Verzilting neemt toe. Het is betreurenswaardig dat onderzoek naar de grondwaterhuishouding niet onmiddellijk na de aardbeving van Huizinge is gestart en zelfs nu nog niet heeft plaatsgevonden.
De OVV pleitte in 2015 voor onderzoek op afstand van het ministerie van EZ en haar kennisinstellingen. Anno 2016 gebeurt juist het tegendeel. Groningen en Nederland hebben recht op een kennisplatform voor de ondergrond dat echt onafhankelijk opereert. Onder het ministerie van EZ ontbeert een kennisplatform ieder maatschappelijk draagvlak. Met altijd dezelfde kennisinstellingen ontbreken ook creativiteit en innovatie en worden zelden goede onderzoeksvragen gesteld of op meldingen van bewoners gereageerd. In het komende Kamerdebat over de veranderende waterhuishouding zou dit opnieuw aan de orde moeten worden gesteld.
Overigens had TNO natuurlijk ook contact op kunnen nemen alvorens conclusies te trekken op grond van een kortzichtige steekproef.
Ingezonden brief van geoloog drs. Peter van der Gaag. Hij treedt regelmatig op als onafhankelijk onderzoeker naar gevolgen van de door gaswinning geïnduceerde aardbevingen in Groningen.
