Armand van Wijck
De Wantijbrug is toe aan een volledige renovatie. De vallen van de basculebrug vertonen vermoeiingsverschijnselen door het toegenomen verkeer en het toegenomen gewicht van vrachtwagens op de N3 bij Dordrecht. Ook de technische installaties zijn aan het einde van hun levensduur. Rijkswaterstaat vervangt daarom in het najaar de vallen, ofwel de beweegbare brugdelen. Installaties worden vernieuwd en er wordt een pilot gedaan voor een gloednieuwe standaard voor de bediening, besturing en bewaking van bruggen.
‘De Wantijbrug is maar een kleine brug, maar eentje met grote impact voor Rijkswaterstaat’, vertelt Silvia van Waardenburg, projectmanager van het cluster Beweegbare Constructies en verantwoordelijk voor de renovatiewerkzaamheden. De renovatie van de brug fungeert min of meer als pilotproject. ‘We kunnen hier tijdens het implementeren van het 3B-bouwblok nog makkelijk aanpassingen maken in het werkproces en het bouwblok zelf. Daarna gaan we de mogelijkheden onderzoeken om deze standaard in te passen in veel grotere objecten. De gevolgen van een storing zijn daar natuurlijk vele malen groter.’
Het bouwblok is een volledig uitgeruste apparatuurkast met hardware en software. Met standaardisering zal Rijkswaterstaat bruggen, sluizen en tunnels in de toekomst slimmer en efficiënter kunnen bedienen, beheren en storingsvrij houden. Siemens heeft het 3B-bouwblok in opdracht van Rijkswaterstaat ontworpen. ‘We wilden het aan de markt overlaten om dit te ontwikkelen, maar uiteraard zijn we er nauw bij betrokken geweest. Zo hebben we veel samengewerkt in de ontwerpfase’, aldus Van Waardenburg.
Het bouwblok is ontstaan omdat Rijkswaterstaat wil uniformeren en standaardiseren. In het verleden werden werkzaamheden aan een object uitbesteed aan steeds weer andere opdrachtnemers. Er kwamen hierdoor steeds meer verschillen in de bediening, besturing en bewaking van alle bruggen, sluizen en tunnels. Dat maakt het ook tijdrovender om mensen op te leiden voor bijvoorbeeld de verkeerscentrales en bedieningsfuncties. ‘En het gaat ook om onderhoud. Onze opdrachtnemers daarvoor moeten per brug gespecialiseerd zijn in hoe ze eventuele storingen moeten oplossen’, voegt Van Waardenburg toe. Er zitten wel zoveel verschillen in de bruggen dat we het niet volledig kunnen automatiseren. Maar er is een generiek deel dat zo is gemaakt dat het met een hefbrug of basculebrug om kan gaan zonder dat je aan standaardisatie inboet.’
Het bouwblok is een compleet nieuwe ontwikkeling in industriële automatisering, bestaande uit nieuwe software samen met een hoop servers en connectoren. Kortom: alles wat er nodig is om bijvoorbeeld afsluitbomen, seinen, vallen en camera’s aan te sturen. Van Waardenburg: ‘Onze huidige bruggen zitten vol met systeemkasten. Mijn verwachting is dat we die vrijwel allemaal zouden kunnen weghalen. Dit om ruimte te maken voor het bouwblok en omdat we met een nieuwe standaardisering werken. Dat betekent ook dat we de meeste brugonderdelen zouden moeten vervangen. Naast dat bijvoorbeeld oude afsluitbomen en seinen wellicht niet meer aansluitbaar zijn op het nieuwe bouwblok, moeten we namelijk alle machines opleveren volgens de nieuwste veiligheidsnormen.’ De bruggen zouden dus een grondige aanpak moeten krijgen, waarbij Rijkswaterstaat in één keer alles volledig toekomstbestendig wil maken. De timing zou prima zijn. Omdat de meeste bruggen in de jaren zestig en zeventig zijn opgeleverd, zijn veel van de onderdelen nu toch aan het einde van hun levensduur. De pilot bij de Wantijbrug is dus van groot belang.
Geluidsdichte vallen
Zo ook de vallen van de Wantijbrug. Die veroorzaken veel geluidsoverlast wanneer er vrachtwagens overheen rijden. Samen met marktpartijen ontwikkelde Rijkswaterstaat daarom een ander soort vallen die het volume met vier tot acht decibel reduceren. Op dit moment zijn er proeven met geluidsmetingen voor de nieuwe vallen. Wanneer ze bij de Wantijbrug geplaatst zijn, volgen er nieuwe waarnemingen om het effect ervan in de praktijk te achterhalen. ‘De vallen zijn nu nog open, maar krijgen een gesloten klep aan de onderkant’, legt Van Waardenburg uit. ‘Daarin zitten geluidsabsorberende stukken van schuimrubber waarop we nog een extra plaat bevestigen. Hierdoor gaat de val straks van binnenin trillen, in plaats van aan de buitenkant. Daarnaast is een dichte klep aan de onderzijde ook nog beter voor de duurzaamheid en het onderhoud, dus er zitten nog meer voordelen aan. Als blijkt dat dit succesvol is dan zullen we het mogelijkerwijs voor meerdere bruggen gaan inzetten. Het is kennis die we binnen Rijkswaterstaat delen zodat ook andere teams er hun voordeel mee kunnen doen.’
Het delen van deze kennis is hard nodig, omdat de combinatie van civieltechnisch werk met industriële automatisering zeer specialistisch is. Van Waardenburg: ‘We zijn daarom nog steeds op zoek naar ingenieurs voor al dit werk: werktuigbouwers, elektrotechnici en ook ICT ‘ers. We hebben behoefte aan mensen die kennis en ervaring hebben met systeemintegratie, want dat zijn zaken die veel meer aandacht moeten krijgen door deze nieuwe manier van werken.’
Het is een heel andere manier van werken dan dat Rijkswaterstaat in het verleden deed. Zo ís het onderhoudsproject voor de Wantijbrug bewust niet integraal uitbesteed, maar zijn er verschillende opdrachtnemers die er aan werken. In de toekomst zou het wel eens zo kunnen zijn dat in plaats van één aannemersgroep per brugrenovatie – en daardoor per brug waarschijnlijk een ander systeem – de opdrachtnemer de gelegenheid krijgt om direct voor meerdere bruggen het bouwblok te ontwerpen. De aannemers die de bruggen renoveren, zullen de bouwblokken zelf installeren. Zo krijgt iedere brug dus hetzelfde, gestandaardiseerde systeem. Van Waardenburg: ‘Het eerste bouwblok staat inmiddels al gereed in de fabriekshal. Parallel volgt de ontwikkeling van eenzelfde soort gestandaardiseerde bouwblok voor de renovaties van sluizen en tunnels.
Voor meer informatie over werken bij Rijkswaterstaat en vacatures kijk op werkenbij.rws.nl.
