Mischa Brendel
Banken zijn in de eerste plaats nog steeds financiële instellingen, maar ze weten heel goed dat echte waarde tegenwoordig zit in data: kennis is macht en net zoals partijen als Google en Facebook zien ook de banken de waarde in van gebruikersgegevens.
In een poging om de macht van de banken te breken – althans, onder dat voorwendsel – heeft Brussel een nieuwe wet opgesteld, de Payment Service Directive (PSD2). Deze Europese betaalwet verplicht banken om rekeninginformatie van klanten af te staan. Deze informatie houden de banken nu nog voor zichzelf, terwijl het argument is dat die gegevens het eigendom zijn van de klant, niet van de bank. Het is daarom aan de klant om te bepalen met wie die gegevens gedeeld worden.
Dat klinkt in eerste instantie niet alleen redelijk, maar ook erg gemakkelijk. Denk aan een digitale assistent die automatisch de boodschappen voor je bestelt als dat nodig is. Een concreter voorbeeld is softwarebedrijf AFAS Personal, dat de uitgaven van klanten bijhoudt en analyseert. Klanten die van deze dienst gebruik willen maken moeten momenteel hun rekeninggegevens handmatig invoeren, omdat banken weigeren die te leveren, zelfs als de klant hiervoor toestemming geeft.
PSD2 biedt dus meer keuzevrijheid, de klant bepaalt wie zijn financiële gegevens in mag zien, maar het debacle van Facebook en Cambridge Analytica ligt nog vers in het geheugen en toont hoe gemakkelijk data worden misbruikt en ook hoe snel mensen gebruikersgegevens afstaan in ruil voor gebruikersgemak.
In de Groene Amsterdammer spreekt Bart Jacobs, hoogleraar computerbeveiliging aan de Radboud Universiteit zijn zorgen uit over PSD2. Hij verwacht dat het merendeel van de mensen gemakshalve het akkoord-vakje aanvinkt om verder te kunnen op een website, net als nu met de cookiemeldingen gebeurt. Hij noemt de wet een ‘Europese strategische blunder van de hoogste orde.’
Hij heeft zeker een punt. De wet, zoals die er nu ligt, zit vol met gaten. Want zelfs als de consument besluit om financiële gegevens niet te delen, wat als de boekhandel, waar je een boek koopt dit wel doet? Die gegevens bevatten ook de transactiedetails van alle klanten. Ook meldt de Groene Amsterdammer dat uit opgevraagde gegevens via de WOB blijkt dat vooral kredietverstrekkers veel te winnen hebben bij de nieuwe richtlijn: weten wat een klant waar uitgeeft, is voor deze partijen extreem waardevol: het krediet op maat zal weer helemaal terugkomen, zo wordt voorspeld.
Is PSD2 daadwerkelijk een goedbedoelde wetgeving om de macht bij banken weg te halen? Wellicht, maar zoals hij er nu ligt, brengt de wet vermoedelijk meer problemen met zich mee, dan hij oplost. Ik ben voornemens voorlopig geen vinkjes te zetten bij berichten die het mij financieel overzicht bieden. Maar wat als mijn boekhandel dit wel doet?
