In samenwerking met: Rijksdienst voor ondernemend Nederland (RVO)
Het waren maar twee zinnetjes in het jaarbericht van Octrooicentrum Nederland, dat begin april uitkwam. “In de afgelopen 5 jaar is het aantal octrooiaanvragen in Nederland gestegen tot 3.023 in 2020. Dit komt met name door een groei van de aanvragen uit vooral China.” We hebben het dan over een stijging van bijna 13% in het aantal octrooiaanvragen. Omgekeerd is er veel meer koudwatervrees: met name jonge bedrijven vinden het spannend om in China octrooi aan te vragen. Octrooi-expert Hans Helsloot vertelt wat de verschillen zijn tussen het Nederlandse en Chinese IP-systeem.
“Een veelgehoorde uitspraak is dat IP in China niet staat voor ‘Intellectual Property’ maar voor ‘Interesting Possibility’. Deze opvatting stamt uit de tijd dat veel mensen China vooral associeerden met namaak. Maar de IP-wetgeving en -uitvoering in China verbeteren snel. Het is wel nog steeds zo dat het Chinese IP-systeem anders werkt dan het Nederlandse systeem,” begint Helsloot. Hij somt drie in het oog springende verschillen op: “Zo hoef je in Nederland je auteursrechten niet te registreren, maar in China wel. En in Nederland kun je designs ook nog registreren tot een jaar nadat je het design van je product openbaar hebt gemaakt. In China moet dat vóór de eerste openbaarmaking. Tot slot heb je in China echt een schriftelijke geheimhoudingsverklaring nodig, die is voorzien van het officiële bedrijfsstempel, als je aan het onderhandelen bent.”
Chinese bedrijven zijn een stuk minder terughoudend om octrooien in het buitenland aan te vragen dan omgekeerd. Vorig jaar kopte NRC nog ‘Patentenoorlog in Europa: China claimt recordaantal uitvindingen’. In 2020 was Huawei (op het Koreaanse Samsung na) de grootste octrooiaanvrager in Europa. Het bedrijf laat massaal 5G-uitvindingen vastleggen voor de Europese markt. Helsloot: “Ook Chinese universiteiten hebben ontdekt dat het Nederlandse octrooisysteem goedkoop en snel is en dat onze nieuwheidsonderzoeken van goede kwaliteit zijn. Het is overigens niet altijd duidelijk waarom bedrijven of universiteiten in Nederland octrooi aanvragen. Neem bijvoorbeeld een aanvraag over rijstteelt. Dat zie ik hier niet zo snel toegepast worden.”
Helsloot komt nog even terug op de verschillen tussen het IP-systeem van China en Nederland. “Er is namelijk nog een vierde groot verschil. Als je als Nederlandse ondernemer in China een dochterbedrijf opricht, of een joint venture aangaat, is het soms niet mogelijk om de IP die daarin ontstaat China uit te krijgen. Bijvoorbeeld wanneer de IP het stempel ‘nationaal belang’ krijgt. Hetzelfde geldt voor uitvindingen die in het buitenland zijn gedaan en daarna zijn ingebracht in een Chinese joint venture of die zijn overgedragen aan een Chinese dochter. Wees dus extra voorzichtig wanneer China jouw technologie als ‘van nationaal belang’ zou kunnen aanmerken. Vooral de hightechindustrie moet hier alert op zijn.”
Het idee dat er in China alleen maar producten worden nagemaakt, is in ieder geval achterhaald. Het aantal innovaties in China blijft toenemen en daarmee naar alle waarschijnlijkheid ook het aantal octrooiaanvragen in Europa van Chinese bedrijven en universiteiten. Een interessante ontwikkeling om in de gaten te houden, voor alle bedrijven die zakendoen met China.
