Bart Stam
Bij Ritsumasyl (Ritsumazijl) is de bouw van een innovatieve biocomposiet fietsbrug in volle gang. Opdrachtgever is de Provincie Fryslân. Ingenieursbureau Antea Group ontwerpt, terwijl Witteveen+Bos en Sweco zorgen voor de contractvoorbereiding en -beheersing.
‘Dit een bijzonder project’, zegt ing. Sander Krook, projectleider nieuwe kunstwerken van Antea Group. ‘Enerzijds vanwege het innovatieve ontwerp, anderzijds vanwege de niet-alledaagse organisatie van het bouwteam.’
De bouw van de nieuwe fietsbrug over het Van Harinxmakanaal is in volle gang en moet dit najaar zijn afgerond. De brug vervangt een oude staal-betonbrug, waarvan het brugdek elders in Friesland een tweede leven krijgt.
Het biocomposiet in het brugdek bestaat voor 80 % uit natuurlijk vlas en hars. Infra Composites in Breukelen maakt vezels van het vlas. Deze worden in een mal getransformeerd tot geweven matten. Vervolgens brengt het bedrijf in een vacuüm onder hoge druk daar hars bij en perst zo stugge platen. De ruimte tussen de platen wordt opgevuld met hout, waardoor het uiteindelijke brugdek ontstaat.
Krook: ‘Er bestaat al een kleine loopburg van biocomposiet, maar op deze schaal is zo’n kunstwerk wereldwijd nog nooit gebouwd.’ De brug heeft een totale overspanning van 66 m, inclusief toeritten. Hiervan bestaat 32 m uit een vast deel en 34 m uit een beweegbaar segment. De nieuwe brug is ontworpen voor voetgangers en fietsers, maar is constructief ook berekend op een (onbedoeld) voertuig tot 12 ton, bijvoorbeeld een ambulance.
Krook: ‘Van staal en beton kennen we de constructieve en verouderingseigenschappen. Van biocomposieten zijn die echter nog onbekend.’ Vandaar dat de technische hogescholen NHL Stenden in Emmen en Windesheim Zwolle duizenden belastingproeven hebben uitgevoerd met 36 verschillende biocomposieten. Krook: ‘Door deze laboratoriumproeven konden de hogescholen onder andere de mechanische eigenschappen zoals stijfheid en sterkte goed in kaart brengen.’
Omdat er een beweegbaar brugdeel is, heeft de TU Delft het openen, draaien en sluiten 1 miljoen keer gesimuleerd. Krook: ‘Dat was nodig, aangezien deze brug minimaal vijftig jaar in bedrijf moet blijven. Bij het wegdraaien rust het beweegbare segment op één betonnen pijler. We moeten zeker zijn dat er tijdens de beoogde levensduur geen significante vervormingen, kruip of vermoeiing optreden.’
Krook: ‘Omdat er veel partijen bij dit project betrokken zijn, maar ook vanwege het innovatieve karakter, heeft de provincie Fryslân niet gekozen voor de traditionele rolverdeling tussen opdrachtgever, ingenieursbureau en aannemer maar voor een geïntegreerd bouwteam. Hierin zitten alle partijen aan tafel vanaf de start in 2017.’ Antea Group verzorgt de integrale ontwerpleiding, het hoofdconstructeurschap en de zogeheten BIM-coördinatie: vanaf de eerste schetsen tot en met het definitief ontwerp. Dat betekent veelvuldig contact met de collega-bureaus Witteveen+Bos en Sweco, die onder meer de remmingswerken hebben ontworpen, maar ook met de bouwers. Dit zijn aannemer Strukton Civiel Noord & Oost, aannemer SPIE en Delft Infra Composites. ‘Een dergelijk bouwteam werkt niet in alle gevallen, maar is bij dit project enorm effectief’, zo besluit Krook.
Ingenieursbureaus: Antea Group, Witteveen+Bos en Sweco
Looptijd: 2017-2019
Lengte: 66 m
Website: drive.frl
