Grootste Europese hangbrug in aardbevinggebied

Thomas van de Sandt

Turkije gaat bij Izmit, in één van ’s werelds meest seismisch actieve gebieden, de grootste hangbrug van Europa bouwen. Fugro voerde voor het consortium Nömayg JV geotechnisch en geofysisch onderzoek uit, gevolgd door geotechnische en aardbevingsstudies, waarbij het bureau onder andere op een verschoven Romeins aquaduct stuitte.

De Izmit Bay Bridge moet een van de grootste hangbruggen ter wereld worden, met een lengte van drie kilometer en een overspanning van 1,7 kilometer. De brug, die onderdeel uitmaakt van het 421 km lange snelwegtraject tussen Gebze en Izmir, is in Europa straks zelfs de grootste in zijn soort.

 

De omvang op zich is echter niet wat de bouw en engineering van de brug ingewikkeld maakt. De grootste uitdaging zit in het feit dat door de Izmit-baai  het Noord-Anatolische breukgebied loopt, een van de meest seismisch actieve gebieden ter wereld. In 1999 was er nog een aardbeving in het naastgelegen Golcuk, waarbij duizenden doden vielen.

 

Nömayg JV, het consortium van vijf Turkse en één Italiaanse civiele aannemers dat verantwoordelijk is voor de bouw van de brug, heeft Fugro ingeschakeld om zowel op land als in de baai alle geotechnische en geofysische voorstudies uit te voeren. Daarnaast geeft het bureau advies over de funderingen die nodig zijn voor een gebruiksduur van minstens vijftig jaar. Fugro ontvangt voor de totale opdracht twaalf miljoen euro.

 

‘Het mooie is dat alle expertise die wij hebben, samenkomt in één project’, zegt projectleider Frank Gozeling van het ingenieursbureau uit Leidschendam. Buiten de uitgebreide ervaringen met grondboringen en geofysische metingen onder de zeebodem en het aardoppervlak heeft het bureau met haar kantoren in Californië veel kennis over ontwerpen in aarbevingsgevoelige gebieden.

 

In december 2009 begon Fugro met het veldwerk, dat inmiddels is afgerond. Door middel van hogeresolutie geofysische metingen werden vanaf een speciaal onderzoeksschip de diverse aardlagen in kaart gebracht. Op het land deed een speciaal voertuig gelijksoortige metingen. Voor het nemen van monsters en sonderingen maakte Fugro gebruik van een speciaal geotechnisch schip dat tot op grote boordiepten (in dit geval tot zo’n tweehonderd meter) stabiel kan boren.  Op andere plekken werd een zogenaamd hefeiland (jack-up rig) ingezet: een kleiner boorplatform dat met een hydraulisch systeem de eigen poten kan optrekken om ze te kunnen verplaatsen.

 

Voor de bouwers van de brug leverden meetgegevens belangrijke resultaten op. Tot vrij dicht aan de oppervlakte bleken aardverschuivingen in het verleden te hebben plaatsgevonden. ‘We hebben aangetoond dat direct onder de zuidkant van de brug een breuklijn loopt’, vertelt Gozeling. ‘Bij de metingen zijn we onder andere gestuit op een Romeins aquaduct uit de eerste eeuw na Christus. Het is heel goed te zien dat deze op een bepaalde punt helemaal is verschoven.’

 

Voor de nieuw te bouwen brug is het vooral zaak dat de fundering ook bij een aardbeving in vaste grond blijft staan. Bij een aardbeving kan namelijk de met water verzadigde bodem zijn samenhang verliezen en zich als een vloeistof gaan gedragen (een fenomeen dat bekend staat onder de naam liquefactie). Het advies van Fugro met betrekking tot de funderingskeuze en installatie ervan is daarom van cruciaal belang.

 

Het bureau is momenteel nog druk bezig met het afronden van dit advies. Het uitgebreide Fugro-rapport met alle onderzoekgegevens en aanbevelingen vormt onderdeel van de aanbesteding door Nömayg JV die in de loop van 2011 van start wil gaan met de daadwerkelijke bouw van de hangbrug. Daarna moet de brug in drie jaar tijd klaar zijn voor gebruik.