Bart Stam
RVO, het ministerie van EZK en de gemeente Amsterdam nodigen bedrijven en onderzoeksinstituten uit nieuwe technieken te ontwikkelen voor monitoring van kwetsbare bruggen en kademuren in de hoofdstad. Deze ‘innovatiecompetitie’ moet leiden tot vier proefprojecten in 2021 en 2022.
Het is inmiddels wel duidelijk dat de historische binnenstad van Amsterdam niet berekend is op het intensieve stadsverkeer van de 21 eeuw, zoals een instorting begin deze maand weer onderstreepte. Zonder ingrijpende maatregelen is de kans groot dat honderden eeuwenoude bruggen en kademuren de komende jaren verzakken of zelfs instorten.
Om dat te voorkomen heeft de gemeente Amsterdam in juli 2019 het Actieplan Bruggen en Kademuren gelanceerd. De nadruk ligt hierbij op 829 bruggen en 205 km aan kades die er – vermoedelijk – het slechtst aan toe zijn. Heel Amsterdam telt 1800 bruggen en 600 km kademuren.
Nieuwe monitoringtechnieken
Juist omdat de huidige conditie van deze kunstwerken niet precies bekend is, heeft Amsterdam grote behoefte aan nieuwe monitoringtechnieken die bruggen en kademuren nauwkeurig en frequent bewaken. ‘Vanwege de omvang en de kosten kunnen we nu slechts zo’n 10 % monitoren,’ zegt projectleider Casper van der Peet van Ingenieursbureau Amsterdam. ‘Dat gebeurt vooral met traditionele technieken als tachymeters, waterpassen, duikinspecties en proefboringen.’ Van honderden bruggen en tientallen kilometers aan kades kunnen het ingenieursbureau en de overige specialisten de actuele conditie alleen schatten. Deze taxaties zijn vooral gebaseerd op de leeftijd van de infrastructuur, de gebruikte materialen, de belastbaarheid en de bodemgesteldheid.
Kortom, de hoofdstad heeft dringend behoefte aan nieuwe, innovatieve monitoringtechnieken. Technieken die snel, betrouwbaar èn betaalbaar de kwetsbare infrastructuur in de gaten houden en direct alarm slaan als er calamiteiten dreigen. ‘Ons doel is om minimaal eens per jaar de gehele infrastructuur te monitoren.Wij staan open voor technologieën waaraan we niet direct denken, en voor bestaande technologieën die op een nieuwe, innovatieve wijze worden toegepast.’ Doel is ook de monitoring aan te passen aan de specifieke locatie. Bij sommige constructies is een hoogfrequente monitoring vereist, bij andere bruggen en kades volstaat een periodieke meting.
Vier proefprojecten
Om de ontwikkeling hiervan een handje te helpen, hebben de gemeente Amsterdam, het ministerie van EZK en RVO inmiddels de aftrap gegeven voor de Innovatiecompetitie Monitoring Bruggen en Kademuren. Deze innovatiecompetitie moet begin 2021 leiden tot acht haalbaarheidsstudies en in 2021 en 2022 tot vier proefprojecten. Voor deze demonstratieprojecten stelt de gemeente vier locaties – bruggen en kademuren – ter beschikking. Van der Peet: ‘Het totale budget bedraagt 500.000 euro. Wil een projectvoorstel kans van slagen hebben, dan zijn een haalbaarheidsstudie en de ontwikkeling van een prototype noodzakelijk.’ Alle geïnteresseerden kunnen meedoen: bedrijven, ingenieursbureaus en onderzoekinstituten en consortia.
Na een digitale voorlichtingsbijeenkomst op 9 september kunnen partijen tot 22 oktober hun voorstellen indienen. Een commissie van deskundigen kiest hieruit acht technologieën die in aanmerking komen voor een haalbaarheidsstudie. Vervolgens kiest deze commissie hieruit de vier demonstratieprojecten die tussen juni 2021 en juni 2022 worden uitgevoerd.
Andere overheden
De resultaten van de innovatiecompetitie worden ook beschikbaar gesteld aan andere overheden. Van der Peet: ‘Dit kunnen steden zijn die ook een historische binnenstad hebben, zoals Leiden of Delft, maar ook Rijkswaterstaat, waterschappen en provincies. Het intellectueel eigendom blijft in principe bij de partijen die de nieuwe technologieën hebben ontwikkeld. Door te werken met licentierechten kunnen deze innovaties ook worden gebruikt in toekomstige aanbestedingen.’
