Johan Herrenberg
Wie kent DARPA niet, de onderzoekstak van de Amerikaanse defensie?
DARPA werd geboren in 1958, het jaar waarin de lancering van de eerste Spoetnik door de Russen de VS met stomheid sloeg. DARPA’s missie is ervoor te zorgen dat de vijanden van Amerika voor altijd overkomt wat het land zelf destijds ervoer: een technologische verrassing. En daar is DARPA nu bijna zestig jaar zoet mee. Onderweg vond DARPA het internet uit, zodat ik makkelijk aan bovenstaande informatie kon komen. Oorlog is de dubbelzinnige vader van innovatie.
Het TW-berichtje dat DARPA nu een nogal ‘vergezocht’ programma is begonnen om een neurochip te ontwikkelen, wekte dus mijn nieuwsgierigheid. Heb ik binnenkort Adblocker in mijn grijze massa nodig? DARPA beschouwt het gedroomde implantaat enthousiast als de brug tussen twee talen, die de elektrochemische stroompjes van de hersenen en de binaire code van de computer in twee richtingen (bidirectioneel) voor elkaar verstaanbaar moet maken.
Als mogelijke toepassingen noemt DARPA het compenseren van gebreken in zicht of gehoor, door digitale video- of audiosignalen direct naar de hersenen te sturen. Wanneer men beseft dat de VS kampen met een hoger-dan-gemiddeld zelfmoordpercentage onder veteranen, die mentaal en fysiek zwaar beschadigd uit de ‘War on Terror’ zijn teruggekeerd, dan zijn het project en de $ 60 miljoen die men in de neurochip wil steken misschien toch niet vergezocht, want DARPA denkt hem ook te kunnen gebruiken tegen posttraumatische stressstoornis. Soldaten zijn nog steeds geen cyborgs (of orks), maar broze mensen.
Wat er wringt aan het neurochip-idee: dezelfde overheid die voor de wonden en de trauma’s zorgt, levert tevens het middel tot beheersing of genezing ervan, maar op zo’n manier dat er ook weer veel nuttige informatie wordt gewonnen die moet helpen bij de militaire voorsprong. Ook de ‘draagbare hersenrecorders’, goedkope EEG-kastjes, die DARPA kleine bedrijven graag ziet maken, vertonen deze dubbelheid. DARPA fantaseert in zijn beschrijving over hun uitrol op alle scholen (leerlingen uploaden hun hersenactiviteit naar hun iPad) en ook commercieel onder het grote publiek, dat zo voor een soort crowdsourcing moet zorgen van de hersenwetenschap. Je houdt je hoofd vast.
In 1973 en 74, twaalf jaar oud, heb ik semi-epileptische aanvallen gehad. Twee weken lag ik ter observatie in het Amsterdamse WG, paviljoen 2, neurologie. Ik kreeg een EEG. De badmuts met elektroden, de geleidende gel, en het na afloop moeten wassen van mijn haar herinner ik me goed. Een verklaring voor de aanvallen, die even mysterieus ophielden als ze waren begonnen, heb ik nooit gehad. Ik vraag me af of de hersenwetenschappen van nu, die zoveel verder zijn, het raadsel wél hadden kunnen ontsluieren. Enige Orwelliaanse inmenging in het standalone brein van mijn jeugdige ik zou ik daar misschien wel voor over hebben.
