Christian Jongeneel
Damen heeft contracten voor de levering van vier elektrische veerboten aan Canada.
De schepen worden hybride uitgevoerd, maar reders zien de diesel vooral als backup in geval van problemen, of als opstapje naar een volledig elektrische toekomst. Het ontwerp van dit soort schepen vergt meer inzicht in het toekomstige gebruik dan dat van conventionele veerboten.
Damen tekende onlangs contracten voor twee elektrische ferries die gaan varen tussen het vasteland en Wolfe Island, een toeristisch eiland in Lake Ontario. Naast de schepen zelf, respectievelijk 70 en 98 m lang, levert Damen ook de laadinstallatie. De kades van de veerboten worden binnenkort gerenoveerd, dus de overheid wilde logischerwijs een toekomstbestendige keuze maken bij een investering voor de komende decennia. De schepen worden door Damen bovendien uitgerust met auto mooring (zelfstandig aanleggen) en auto crossing (zelfstandig de overtocht maken). Alleen bij het manoeuvreren in de havens staat de kapitein altijd aan het roer.
Het tweede, al iets langer lopende project betreft twee veerboten van 81 m voor BC Ferries, dat een vloot van 24 schepen in de vaart heeft van en naar de eilanden aan de Canadese westkust. Deze twee schepen zijn hybride: ze kunnen volledig elektrisch varen, maar vallen onder zware omstandigheden terug op diesel. De twee schepen voor Lake Ontario zijn ook hybride uitgevoerd, maar varen in principe altijd elektrisch. Ze hebben daarom grotere accu’s aan boord.
Damen heeft enige ervaring met ontwerp en productie van hybride schepen. ‘En we hebben goede hoop binnenkort nog een aantal orders binnen te halen’, zegt Damens productdirecteur ferry’s Henk Grunstra. ‘De markt voor hybride en elektrische veerboten lijkt een blijvertje.’
De productdirecteur ferries bij Damen ontkracht de mythe dat hybride of elektrisch varen inefficiënt zou zijn. ‘Gasolie kost momenteel € 0,13/kWh geleverde energie, terwijl dat voor elektriciteit maar de helft hoeft te zijn’, vervolgt Grunstra. ‘Daar staat wel tegenover dat het schip zelf duurder is. Het duurt langer voor je je investering terug hebt verdiend, maar over de levensduur van het schip valt het vaak gunstiger uit. Per saldo is elektrisch varen dus zowel efficiënter als goedkoper.’
Lees verder onder de afbeelding
Damen levert Canada vier nieuwe elektrische veerboten (copyright: Damen)
Alle reden dus voor Damen om volop in te zetten op de nieuwe aandrijvingstechnologie, ook al is die complexer dan de traditionele. Grunstra: ‘Een dieselmotor zet je aan en dan ga je varen. Bij een hybride is het power management veel ingewikkelder. Je moet goed weten wat je ermee wilt doen. Wanneer vaar je elektrisch, wanneer op diesel? Dat moet je goed doorspreken met de klant, want het bepaalt hoe groot de motoren en de accu’s aan boord moeten zijn.’
Wanneer de hardware bekend is, is het nog niet gedaan. Er is tevens software nodig om te zorgen dat het volledige systeem optimaal werkt. Ook hier spelen eisen van de klant een hoofdrol. Moet de kapitein bijvoorbeeld altijd op vol vermogen kunnen varen, dan zal het schip eerder op diesel overschakelen om de accu’s te sparen. Is zuinigheid het voornaamste criterium, dan blijft de diesel zo lang mogelijk buiten bedrijf.
Om het geheel te testen maakt Damen gebruik van ‘hardware in the loop’, een simulatiemethode waarbij het gedrag van de hardware nagebootst wordt om integraal de werking van het systeem te kunnen testen. ‘Niet iedereen pakt het ontwerpproces zo gedetailleerd aan’, zegt Grunstra. ‘Anderen maken het en gaan dan pas inregelen. Dan zie je bijvoorbeeld dat vrij snel nadat een schip in de vaart gekomen is, er accu’s bij geplaatst worden. Iedereen kan een hybride schip leveren, maar wij zorgen dat het precies doet wat de bedoeling is.’
De consequentie van het benodigde maatwerk is dat standaardisatie, toch een beetje het handelsmerk van Damen, lastig is. Maar niet onmogelijk. Grunstra zet in op standaardisatie van het ontwerpproces. Op enig moment ziet hij de hybride schepen verdwijnen ten gunste van volledig elektrische exemplaren. Dat vereenvoudigt de zaken aanzienlijk, omdat er niet meer heen en weer geschakeld hoeft te worden.
