Auke Hoekstra
Ik weet niet hoe het bij u was maar ik heb mijn hele leven geweten dat duurzaamheid iets was wat we moesten gaan doen, maar niet gingen doen, omdat het te duur was.
Dat knagende gevoel nam ik altijd met me mee. Tot ik 13 jaar geleden een sabbatical nam om een onderwerp uit te zoeken voor mijn tweede carrière (de eerste: organisatiekunde en internet). Terwijl ik van alles en nog wat bestudeerde kwam ik er ineens achter dat de prijzen van zon, wind, batterijen (en daarmee elektrische auto’s) heel voorspelbaar naar beneden gingen en binnen 25 jaar minder zouden kosten dan fossiele brandstof. Het bleek dat innovatiewetenschappers nieuwe technologie voorspelden met leercurves. U hebt misschien wel eens gehoord van Moore’s law. Een soortgelijke voorspellende ‘wet’ is er voor zonnepanelen: Swansons law. Die voorspelt dat elke verdubbeling van de cumulatieve productie van zonnepanelen hun prijs met 20% doet dalen. Soortgelijke ‘wetmatigheden’ zie je ook voor wind (vooral wind op zee) en batterijen (en daarmee elektrische auto’s).
Ik dook er helemaal in en voorspelde in 2007 in het Financieel Dagblad dat het voorstelbaar was (ik durfde het nog niet helemaal te geloven) dat zonnepanelen in 2032 al onze energie zouden leveren voor één cent per kWh. Elektriciteit uit zonnecellen kostte toen circa 20 cent per kWh… Maar intussen zitten we voor grote projecten in zonnige oorden op tussen de twee en vier cent en liggen we voor op schema! En zo ging het ook met batterijen en elektrische auto’s: de voorspellingen die ik in 2008 deed in mijn boek voor Rijkswaterstaat werden toen afgedaan als optimistische luchtfietserij maar het is sneller gegaan dan ik verwachtte. En dat is maar goed ook want de gevaren van klimaatverandering zijn intussen ook veel duidelijker dan in 2007.
Nu is het niet meer de technologie of economie die in de weg zit maar oude manieren van rekenen. Zo berekende de Algemene Rekenkamer laatst ‘de kosten’ van elektrische auto’s maar wat ze eigenlijk bedoelden was hoeveel geld de staat misloopt uit accijns en bijtelling (en dat berekende ze nog drie keer te hoog). Partijen die naar de totale maatschappelijke kosten van elektrisch rijden kijken (zoals PBL) zeggen juist dat deze bijna nul zijn en binnenkort negatief. Dus de staat moet ergens anders de belastingen verhogen om de misgelopen accijns terug te halen, maar per saldo gaan we als BV Nederland vanaf 2025 geld verdienen met elektrisch rijden. En dat is nog zonder een prijs voor CO2 te rekenen.
Ik zeg trouwens niet dat de overstap naar duurzaam simpel wordt: uitdagingen te over! Daarom startte ik met acht Nederlandse kennisinstellingen een groot onderzoeksprogramma genaamd NEON research. Maar één ding is intussen wel duidelijk: de overstap naar duurzaamheid wordt helemaal niet duur. Ze gaat ons juist geld opleveren.
Auke Hoekstra is onderzoeker duurzame energie en mobiliteit aan de TU Eindhoven en initiator/programmadirecteur van NEON research.
