Teake Zuidema
De succesvolle lancering van de Russische Spoetnik 1 op 4 oktober 1957 schokte Amerika. Weg was de illusie van de Amerikaanse superioriteit op het gebied van ruimtevaart en technologie.
De paniek leidde onmiddellijk tot ‘big government’ actie. Nasa werd opgericht om de dominantie in de ruimte te winnen. En ARPA (later omgedoopt in DARPA) moest Amerika de onbetwiste koploper maken in alle strategische technologieën. Verder ging de geldkraan wijd open voor wetenschappelijk onderzoek en het opleiden van meer bètawetenschappers. Het resultaat is bekend: Amerika won de ruimterace en de koude oorlog en werd de onbetwiste leider op het gebied van technologie.
Anno 2021 heeft het coronavirus een soort Spoetnikeffect op de Amerikaanse politici. De republikeinse en democratische senatoren, die het verder echt over niets eens zijn, trokken begin juni middels de U.S. Innovation and Competition Act $250 miljard uit om de Amerikaanse industrie en R&D opnieuw de koploper van de wereld te maken. De belangrijkste concurrent heet deze keer China, het land van herkomst van het vermaledijde Covid.
‘Deze wet stelt de Verenigde Staten in staat de rest van de wereld eruit te concurreren en eruit te innoveren in de industrieën van de toekomst,’ zei Chuck Schumer, de leider van de democratische meerderheid in de senaat. Veel republikeinse senatoren moesten daarvoor wel even hun afschuw voor grote overheidsinvesteringen in de economie inslikken. De New York Times noemt de Innovation and Competition Act de meest uitgebreide wetgeving voor het industriebeleid in de geschiedenis van de VS.
De pandemie legde bloot hoezeer de VS voor hoogwaardige producten afhankelijk zijn van China en andere Aziatische landen. Een deel van de autoproductie in de VS ligt nog steeds op zijn gat omdat de invoer van microchips uit Azië op een zeer laag pitje staat, pijnlijk voor een land waar de microprocessor is uitgevonden. De nieuwe wet stuurt dan ook $52 miljard naar Amerikaanse makers van microchips.
Schumer is bang dat Amerika ook op het gebied van mobiele communicatie (5G), kunstmatige intelligentie, quantumcomputers en ‘technologie die nog bedacht moet worden’ het onderspit zal delven tegen China. Wanneer Russische hackers in staat blijken de belangrijkste benzineleiding van de VS lam te leggen, versterkt dat het gevoel van kwetsbaarheid en het idee dat er echt iets moet gebeuren.
Het gaat bij China tegen de VS niet louter om technologie en economie. Het gaat om een botsing van ideologieën die op technologisch en industrieel terrein wordt uitgevochten. De Amerikanen willen de wereld laten zien dat het industrieel/militaire complex van een democratisch/kapitalistisch systeem succesvoller is dan dat van een totalitaire en door de overheid gedomineerd systeem als dat van China.
Curieus is dat de ontwikkeling van technologie en wetenschap in China’s ontwikkelingsmodel pas op gang kwam na de adoptie van kapitalistische ideeën zoals de vrije markt en het afstoten van staatsbedrijven. De Amerikanen denken het verloren terrein terug te winnen met een meer Chinese aanpak: grote overheidsinvesteringen in technologie, industrie, handel en infrastructuur.
