Gerald Schut
Terwijl het aantal besmettingen exponentieel blijft groeien, wordt de pandemie een spiegelpaleis waarin iedereen zijn eigen bestaande morele voorkeuren terugziet. Was je al tegen vlees eten, dan ligt daar de oorzaak van de crisis. Was je al tegen mondialisering, dan moeten de grenzen dicht. Vertrouwde je je medemens al niet, dan zullen alleen harde maatregelen hem in toom houden. Interessante debatten, maar first things first.
We moeten nu allereerst hard op te rem om de exponentiële verspreiding van het virus te stuiten: tijd kopen tot we de kosten en baten van verschillende scenario’s beter kunnen inschatten. Daarbij weten we, dat we een economische bevriezing niet oneindig kunnen volhouden en niet zomaar kunnen herhalen als het virus weer terugkeert. ‘De bittere waarheid is dat mitigatie te veel levens kost en onderdrukking economisch niet vol te houden kan zijn,’ schrijft The Economist terecht.
De enige uitweg uit dit dilemma is volgens de Canadese hoogleraar Jushua Gans in ‘Flattening the Coronavirus Curve Is Not Enough’ het razendsnel drastisch uitbreiden van de zorgcapaciteit. Dat vergt mensen en machines. Personeel moet snel opgeleid worden. En lege kantoorgebouwen moeten razendsnel gevuld worden met beademingsapparaten die nog gemaakt moeten worden. Daarbij lijkt het onvermijdelijk om de strenge regels, die er voor zorgen dat het normaliter jaren duurt voor nieuwe medische apparatuur op de markt komt, te versoepelen. Nood breekt wet. Volgens Gans is het eenvoudigweg te laat om corona via social distancing voldoende terug te dringen om grote aantallen onnodige doden door overbelasting van de intensive care te voorkomen. Dan is uitbreiding van de intensive care op de korte termijn de enige mogelijkheid.
Voor de langere termijn staan we op een kruispunt. Volgens Princeton-historicus Walter Scheidel is de menselijke geschiedenis sinds het Stenen Tijdperk een aaneenschakeling van toenemende economische ongelijkheid, die alleen onderbroken wordt door pandemieën, oorlogen, revoluties en economische ineenstorting. Hoe langer het duurt voor er een vaccin is, hoe diepgaander corona de wereld zal veranderen. Het is goed denkbaar dat na een lockdown alleen mensen, die zich vrijwillig vergaand digitaal laten monitoren, weer naar buiten mogen. Stap 1 naar een nieuwe realiteit? Hoeveel economische schade ben je bereid te leiden om je privacy te beschermen? Of zullen we hetzelfde doel toch kunnen bereiken via geanonimiseerde peer2peer-netwerken zoals de app ‘Private Kit: Safe Paths’ van onderzoekers van MIT. We weten nog niet hoe, maar dát corona de loop van de geschiedenis zal verleggen is onvermijdelijk.
Terwijl we ons zorgen maken om onszelf en onze naasten, zouden ook alvast stil mogen staan bij de brute slachting die bevolking te wachten staat van landen, die de economische middelen en instituties ontberen om de pandemie in te dammen, om van de beademingsapparaten nog te zwijgen. Hoe kunnen we helpen?
