Boomkorvisser krijgt zwevend vangnet

Henk Klomp

Het Groningse bedrijf TCE Gofour bouwt de Urkse visserboot Kornelis Jan om tot een zuinige en milieuvriendelijke kotter.

‘Een twaalf meter lange zware buis door het zand trekken, zoals een kotter nu doet, dat is niet alleen schadelijk voor het milieu, het kost ook een enorme trekkracht’, vertelt werktuigbouwkundige Peter van de Klok, uitvinder van de klapschaats en directeur van TCE Gofour in Stadskanaal. ‘Per kilogram vis verbruikt een kotter nu al snel twee kilogram diesel. Ons vangtuig sleept niet meer over de bodem, maar zweeft er op zo’n twintig centimeter boven. De stang blijft drijven op wervels die turbine-elementen in de stang opwekken.’

 

De turbine-elementen op de stang werken als een rij rotoren. Als het schip vaart, ontstaan er achter de elementen wervels. De schol en tong worden opgeschrikt en zwemmen het net in, zonder dat de stang de bodem raakt. De motor heeft nog maar de helft van de trekkracht nodig van de oude kotter.

 

Samen met het Urkse familiebedrijf Geertruida gaat TCE Gofour het schip Kornelis Jan de komende jaren verder ombouwen tot een platvissersboot die maar eenderde van de huidige brandstof verbruikt en maar tien procent van de huidige uitstoot heeft. Behalve vervanging van het vangtuig maakt TCE Gofour de 2000 pk-motor efficiënter met een betere vernevelaar en een extra rotor in de luchtinlaat, die een circulaire luchtstroom opwekt waarin diesel beter verbrandt dan in een laminaire.

 

‘Verder gaan we met de warmte van de motor stoom maken, waar we met een stoomturbine aan boord energie uit opwekken. Op de Kornelis Jan zullen we aantonen dat een visser met een investering van pakweg anderhalve ton zijn bedrijf kan redden. Een compleet nieuwe motor aanschaffen die aan de strengere normen voor uitstoot voldoet, kost al snel een miljoen.’

 

Visser Klaas-Janne Koffeman van Geertruida legde vorig jaar een plan op tafel om 115 grote Nederlandse kotters te behoeden voor faillissement. Om de Hollandse platvisvloot te redden moet 450 miljoen euro geïnvesteerd worden. Momenteel draait een visser jaarlijks per kotter een verlies van een ton. Eenderde van de totale kosten van een vissersboot zit in de brandstof; met een zuiniger boot kan een visser makkelijk een ton winst maken.

 

Het nieuwe vangtuig maakt het vissen op platvis bovendien veel milieuvriendelijker. Volgens het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) vormt boomkorvisserij de grootste bedreiging voor de Nederlandse zeebodemfauna en daarmee ook voor vissen en andere zeedieren die bodemdiertjes eten.