Mark van der Heijden
Tot in de grootste windmolenparken op zee draaien windturbines die gebruik maken van magneten van Bakker Magnetics. Het familiebedrijf uit Son groeit mee met de vraag naar groene energie en de toename van elektrische motoren.
Er is niks nieuws aan de toepassing van magneten in elektrische apparaten. In luidsprekers en vele andere elektrische apparaten wordt al lang gewerkt met magneten; Philips was tientallen jaren geleden dan ook een van de grootste producenten van magneten.
Gerard Bakker was in die tijd medewerker bij Philips. Hij verliet het Eindhovense bedrijf in 1971 om in zijn schuur kleine potmagneten te gaan lijmen, magneten die maar aan een zijde aantrekkingskracht hebben. Bakker Magneten – nu Bakker Magnetics – was geboren.
Het tweede generatie familiebedrijf uit Son kent nu drie divisies: flexibele magnetische producten (wat nog het meest lijkt op het werk in de beginjaren), recycling- en metaalseparatiesystemen, en magnetische assemblies en technologie. Met name de laatste divisie is in de afgelopen jaren enorm gegroeid, tot 60% van de totale omzet van het bedrijf.
Bij het omzetten van elektrische energie naar beweging zijn magneten onmisbaar, zegt Maarten de Bekker, product group manager bij Bakker Magnetics. ‘De laatste 20 jaar zie we dat alles wat beweegt elektrisch wordt. In robotarmen, elektrische fietsen of auto’s worden daarom magneten gebruikt.’
Daarnaast zijn magneten nodig bij het omzetten van beweging in energie, vaak tenminste. ‘In de windturbines op land zitten over het algemeen geen magneten. Die turbines zijn vaak uitgerust met een asynchroon generator met aan beide kanten spoelen. De generator moet een bepaald hoog toerental draaien om voldoende efficiency te hebben, vergelijkbaar met de koppel bij een motor bij een bepaald aantal toeren. De generator bevat daarvoor een versnellingskast, een onderhoudsgevoelig item.’
‘Windturbines gaan steeds meer naar offshore, op zee ver van de kust. Daar wil je zo min mogelijk arbeidsgevoelige onderdelen. Voor die turbines wordt gebruik gemaakt van een direct drive generator, waarbij de generator een-op-een met de wieken draait. Daar moet altijd een magneetveld zijn. Ook bij een lage rotatiesnelheid.’
Een van laatste grote opdrachten voor Bakker Magnetics betreft de productie van magneetassemblies voor een groot windenergieproject voor de Engelse kust. Opdrachtgever is een van ’s werelds grootste turbinebouwers. ‘De magneetassemblies zitten aan een ring die direct gekoppeld is aan de bladen. De magneetpolen bewegen langs de stilstaande spoelen. Dan ontstaat er energie, net als in een dynamo.’
‘Een ring heeft evenveel noord- als zuidpolen. Afhankelijk van het ontwerp van de motor wordt bepaald hoeveel polig het ontwerp moet zijn. In dit geval gaat het om 60 noordpolen en 60 zuidpolen, waarbij een pool al gauw uit 100 neodymiummagneten van 100 bij 50 mm bestaat. Uniek is dat in dit geval de generator ruim 10.000 kg aan krachtige neodymiummagneten bevat, dat is heel erg veel.’
‘Onze expertise ligt in het kunnen calculeren van de magneetvelden en in het monteren van de magneten. Het omgaan met de enorme krachten tussen de magneten is een grote uitdaging. Daarbij worden veel magneten verlijmd, dus moeten we wachten tot de lijm uitgehard is. Middels magneetsimulaties berekenen we van tevoren welke krachten zullen ontstaan tijdens de montage en we hoe we magneten op een veilige manier kunnen monteren.’
Wat Bakker Magnetics in de afgelopen jaren geleerd heeft, is het omgaan met telkens wisselende wensen. ‘Geen enkele assembly van een klant is gelijk aan die van een andere klant. Er is een grote variëteit. Ieder project heeft zijn eigen eisen, van mechanische eisen tot corrosiebescherming. In co-creatie met de klanten bedenken we een oplossing om hun ideeën te realiseren. Daarin zijn we de afgelopen 10 jaar sterk in doorontwikkeld.’
